آموزش 6 روش ماساژ پای کودک، فواید ماساژ برای کودک و نکته های مهم ماساژ

آموزش 6 روش ماساژ پای کودک، فواید ماساژ برای کودک و نکته های مهم ماساژ

آیا فرزند شما کولیک دارد ، آیا در مرحله دندان در آوردن است ، چه کنیم تا فرزندمان دچار یبوست نشود ، خشکی پوست کودک خود را چگونه برطرف کنیم ، آیا کودکتان به گرفتگی سینوس ها مبتلاست ، پاسخ این سوال و هزاران سوال دیگر را در ادامه خواهید یافت . پس در دنیای شگفت انگیز ماساژ با ما همراه باشید...

ورود ماساژ نوزاد به دنیای غرب

خانم ویمالا مک کلور ( Vimala McClure ) ، موسس انجمن بین المللی ماساژ نوزاد ، این روش را در اوایل دهه ی 1970 طی سفرهایش به هند کشف کرد. در فرهنگ هندی ، مادر تمام افراد خانواده را ماساژ می دهد و این سنت را از طریق دخترش به نسل های بعدی منتقل می کند. مک کلور دریافت که ماساژ کودکان روشی بی نظیر برای آرام کردن و برقراری رابطه ی غیر کلامی با آن هاست. زمانی که مک کلور دچار مالاریا شد ، زنان محلی او را ماساژ دادند. احساسی که در نتیجه ماساژ در بدنش به وجود آمد همواره در خاطرش ماند.

آنچه مک کلور در آن زمان در هند تجربه کرده بود ، به هیچ عنوان در فرهنگ غربی وجود نداشت. او کتاب ماساژ نوزاد را در سال 1979 نوشت تا به ما یادآورشود که عشق ، امنیت و محبت ، خود نوعی ثروت است. او موسسه انجمن بین المللی ماساژ نوزاد را از آن رو تاسیس کرد تا این فرصت را به همه پیشکش کند. دستورالعمل ماساژ نوزاد اکنون در سراسر دنیا انجام می شود. در اینجا باید از ویمالا مک کلور به خاطر جلب توجه ما به ماساژ کودک قدردانی و تشکر کنیم . کار او آنچه را که قبلاً می دانستیم و فراموش کرده بودیم یادآور شد.

 

فواید فیزیکی ماساژ کودک

فواید فیزیکی بیشماری ماساژ کودک می تواند داشته باشد. این فواید فرد ماساژ دهنده را نیز بی بهره نمی گذارد که عبارتند از :

• موجب تقویت سیستم ایمنی کودک می شود.

• استرس را کاهش می دهد ( همچنین استرس فرد ماساژ دهنده را ).

• موجب تحریک پذیری کودک می شود.

• موجب افزایش هوشیاری حسی کودک می شود.

• محرک خوبی برای عمل هضم است .

• کودک بهانه گیر ( و همچنین والدین عصبی ) را آرام می کند.

• موجب بهبود رشد و وزن گیری در کودکان نارس می شود.

• محرک خوبی برای رشد عصب شناختی کودک است.

• در پیشگیری و یا رفع افسردگی پس از زایمان موثر است.

 

فواید عاطفی ماساژ کودک :

ماساژ کودک می تواند تماس عاطفی مثبتی بر هر دوی شما داشته باشد . در اینجا برخی از این فواید عاطفی را شرح می دهیم :

• ماساژ اعتماد به نفس شما را به عنوان والدین ، افزایش می دهد.

• دلبستگی و تعلق خاطر بین شما و کودکتان را بالا می برد.

• بین شما و کودکتان اعتمادی متقابل به وجود می آورد.

• به کودکتان آموزش می دهدکه چطور خود را آرام کند.

• مهارت های ارتباطی غیرکلامی را به کودکتان آموزش می دهد.

• به کودک بی قرار و عصبی آرامش می بخشد.

 

تحقیق در مورد فواید لمس شدن

 

موسسه تحقیقاتی لمس ( The touch Research Institute )( TRI  ) واقع در دانشگاه پزشکی میامی ، به تحقیق درباره تاثیر لمس و تلاش برای اجرای یافته های خود در علم پزشکی می پردازد.

برخی از مشاهدات TRI به شرح ذیل است :

• وزن نوزادانی که در معرض کوکایین و یا مواد مخدر قرار داشته اند با دریافت ماساژ، سریع تر افزایش می یابد و نشانه های کمتری از استرس در آن ها دیده می شود.

• پدرانی که روزانه به مدت پانزده دقیقه نوزادانشان را ماساژ می دهند ، تعامل مطلوبی را با نوزادانشان تجربه می کنند.

• لمس کودکان توسط مادرانی که دچار افسردگی هستند با دیگر مادران متفاوت است، که این امر خود می تواند تاثیر منفی بر الگوی رشد نوزاد داشته باشد. براساس مطالعات محققان ، کودکانی که توسط مادران سالم وبه دور از افسردگی ماساژ داده می شوند ، سریع تر وزن می گیرند. الگوی خواب منظم تری دارند ، کمتر غر می زنند ، اجتماعی ترند ، زودتر آرام می گیرند و کمتر دچار استرس می شوند.

• کودکان نارس به طور قابل توجهی از ماساژ بهره مند می شوند. ماساژ می تواند باعث اضافه شدن وزن ، خواب بهتر و ترخیص زودتر آن ها از بیمارستان شود.

• ماساژ برای کودکان مبتلا به ویروس ایدز ( HIV ) نیز مفید است و باعث اضافه شدن وزن آن ها می شود.

آماده شدن کودک برای ماساژ درست و حسابی :

ارائه ماساژ درست و حسابی به کودم شامل آماده کردن خود و کودکتان برای تجربه کردن ماساژ نیز هست.

زمان ماساژ دادن مهم است. زیرا به حس و حال شما بستگی دارد. برای این کار نیازی به خرید لوازم تجملی نیست. مطمئن باشید هرآنچه که برای ارائه یک ماساژ خوب و تجربه لذت بخش نیاز دارید ، در دستانتان موجود است.

 

حال و هوای ماساژ را در خود ایجاد کنید

 

آیا تاکنون متوجه شده اید که در روزهای پر استرس برای شما ، کودکتان هم دچار استرس می شود؟ علت این امر این است که کودکان نسبت به حال و هوا و انرژی ما حساس هستند. بهترین روش آماده شدن برای ماساژ کودک این است که با خودتان صادق باشید. آیا حس و حال این کار را دارید؟ آیا وقت و تمرکزدارید. اگر عجله دارید، از چیزی ناراحتید و یا عصبی هستید ، بهتر است اقدام به ماساژ نکنید. اگر با وجود تمام این ها ، برای بهتر شده حالتان و علی رغم استرسی که دارید ، می خواهید مشغول ماساژ دادن شوید، توصیه هایی را که در قسمت های زیر آماده است به کار گیرید/

 

تشخیص نشانه های آمادگی

قبل از خودتان ، از آمادگی کودکتان برای ماساژ باخبر شوید. چطور از آن باخبر شوید؟ در اواخر همین مقاله برخی از موقعیت های خاصی را که بهتر است کودک را ماساژ نداد ، شرح می دهیم. اما در اینجا به برخی از نشانه های اولیه تمایل کودک به ماساژ اشاره می کنیم:

• بهانه گیری نمی کند.

• با شما ارتباط چشمی برقرار می کند.

• آنچه انجام می دهید برایش جالب است ، پیچ و تاب نمی خورد ، غلت نمی زند و یا سعی در برداشتن اسباب بازی های اطرافش ندارد.

اگر حواس کودکتان جای دیگری است و می خواهد بازیگوشی کند ، سعی کنید توجهش را به خود جلب کنید. اما به هرترتیب ، اگر به نظر می رسد که برای ماساژ دادن آماده نیست و شما هم حس و حال انجام آن را ندارید ، بهتر است صبر کنید تا فرصت مناسب تری فرا برسد.

مقاصد خود را روشن کنید

دلایل بسیاری برای ماساژ دادن کودک وجود دارد. زمانی که خود را برای ماساژ دادن آماده می کنید ، بهتر است تمام جزئیات در مورد فواید ماساژ ( در زمینه سلامت و ایجاد رابطه) را کنار بگذارید. بدیهی است که آن فواید را در پس ذهنتان نگه می دارید اما هدفتان از ماساژ ، باید تمرکز بر سهیم شدن در عشقی باشد که از طریق لمس بین شما و کودکتان برقرار است.

کارکردن از جایگاه مهربانی ، شفقت و توجه : این است آن چیزی که برای ارائه ی یک ماساژ خوب لازم است.

 

آهسته و آرام حرکت کنید

 

در حین ماساژ ، حرکت تان باید با ملایمت و آهسته باشد. تکنیک ها را با عجله انجام ندهید. برای احساس کردن پوست کودک وقت بگذارید و اجازه دهید کودکتان لمس شما را احساس کرده و از آن لذت ببرد.

صبور باشید! ماساژ تجربه ای جدید برای هر دو شماست. در شروع، ممکن است کودک شما فقط چند دقیقه ماساژ را تحمل کند. این امر کاملاً طبیعی است، زیرا ماساژ می تواند بسیار مهیج و تحریک کننده باشد. ملاکتان نباید تمام تکنیک ها و کامل کردن آنها باشد. چه خوب که تنها روی پاها و دست های کودکتان کار کنید ، یا حتی پاها را در نظر بگیرید.

با هرجلسه ماساژی که به کودک می دهید ، سطح تحمل او افزایش می یابد. این را کودکتان با زبان بدن ( Body Languadge ) به شما می گوید. به آرامشی بدنی او و یا ارتباط چشمی  که با شما برقرار می کند ، توجه کنید ( کودکان خسته ، کلافه و هیجان زده ، به چشم های شما نگاه نمی کنند). به شهود خود اطمینان کرده و نشانه های او را دنبال کنید.

فشار زیاد برای کودک نامناسب است ! هنگام ماساژ ، فشار باید آرام و ملایم همراه با لمسی نرم باشد. برگرداندن خاگینه تخم مرغ را تجسم کنید : با تمرکز و توجه ! با نگاه کردن به نشانه های کودکتان ، می توانید زمان افزایش فشار را بفهمید : سطح ارتباط چشمی او و مقدار آرامشش ، کلید معماست.

باید مقدار فشار مناسب برای کودکتان را پیدا کنید. اگر فشار خیلی زیاد باشد متوجه خواهید شد ، زیرا پوست کودک قرمز می شود. اگر هم مقدار فشار کم باشد ، قلقلکش می آید و اجازه ادامه کار را به شما نمی دهد.

 

تنفس صحیح ، پاسخ به تمرد اعصاب

 

دستورالعمل ساده ای در مورد تنفس شکمی  وجود دارد  که می تواند در هر موقعیتی به شما کمک کند تا آرام بمانید ( به ویژه قبل از ماساژ ). برای عمیق تر شدن آرامش در شما ، تمرینی را با شما در میان می گذاریم : پاسخ به تمدد اعصاب.

این تمرین را دکتر هربرت بنسون ( Herbert Benson ) طراحی کرده است. مراقبه ای ساده که به منظور تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک و در نتیجه برگرداندن آرامش ، طراحی شده است.

انجام مراقبه پاسخ به تمدد اعصاب را می توانید روزانه به مدت پنج تا بیست دقیقه انجام دهید. هر چه بیشتر آرامش را تمرین کنید ، راحت تر می توانید در کوتاه مدت به آرامشی عمیق دست یابید :

1. محل آرام و راحتی برای آرام شدن پیدا کنید : بنشینید و چشمانتان را ببندید.

2. تنفس شکمی را شروع کنید. میزان استرس خود را بررسی کنید.

3. به تدریج تمام عضلات بدنتان را آرام کنید. از فرق سر شروع کنید. تصور کنید آرامش از فرق سرتان به سمت پایین ، تا نوک انگشتان پاها ، تمام بدنتان را در بر می گیرد. همان طور که به سمت پایین حرکت می کنید ، به یک یک اندام ها توجه کنید.

4. برای اجتناب از ورود هرگونه فکر به ذهنتان ، در حین تنفس هایتان ، کلمه یک را با خود بگویید ( با صدای آهسته و یا بلند).

توصیه می کنیم این تکنیک مراقبه مانند را به طور منظم انجام دهید. اگر چه انجام آن ممکن است عملی نباشد. اگر زمانی را برای مراقبه منظم اختصاص دهید ، در نتیجه ، سطح آرامشتان بالا رفته و کافی است در طول ماساژ فقط نفس عمیق و منظم بکشید.

 

وضعیت بدنی مناسب

 

معنای وضعیت اندامی مناسب ، فراتر از راست نشستن است ! وضعیت اندامی مناسب ، به تنفس صحیح شما و مقدار آرامشتان کمک می کند . می توانید این وضعیت را به حالت نشسته و یا ایستاده حفط کنید. در همین راستا ، انجام موارد ذیل می توانند مفید باشند :

• شانه هایتان را پایین تر از گوش هایتان بگیرید. ( شانه ها را بیاندازید)

• شکمتان را نرم و آرام کنید ، اما ستون فقرات تان باید به حدی صاف باشد که دولا و قوز کرده به نظر نرسید.

• اگر ایستاده اید ، پاهایتان را موازی هم قرار دهید و زانوهایتان را کمی خم کنید. نباید تمام وزنتان را روی پاهایتان بیندازید. این کار وضعیت اندامی شما را بر هم می زند.

• اگر روی زمین نشسته اید ، می توانید چهار زانو ، در حالی که باسن شما روی بالش قرار دارد ، بنشینید. بالش کمک می کند بتوانید ستون فقرات تان را بدون تلاش بسیار ، صاف نگه دارید.

به متخصصان ماساژ آموخته می شود که چطور با هارای خود کار کنند . زمانی که به طور صحیح نفس می کشید و از طریق هارا کار می کنید ( از انرژی شبکه خورشیدی خود آگاه هستید) ، آرام و با اعتماد به نفس راه رفته و در نتیجه ، بهتر می توانید انرژی خود و کودکتان را احساس کنید.

برای لمس هارای خود ، به آرامی ناف خود را به سمت ستون مهره ها بکشید . این عمل را با تنفس های عمیق انجام دهید. حس خود را به به ناف ببرید.

 

پیدا کردن زمان مناسب برای ماساژ:

 

برای دست یافتن به ماساژی  مطلوب ، لازم است زمانی را که برای کودکتان مناسب است پیدا کنید . موارد زیر را مد نظر قرار دهید :

• بلافاصله پس از غذا دادن به کودک ، او را ماساژ ندهید . دست کم یک ساعت صبر کنسد.

• ماساژ را به عنوان برنامه روزانه در نظر داشته باشید. بهترین زمان برای انجام آن :

• قبل و یا بعد از چرت نیم روز

• قبل و یا بعد از حمام

• بعد از عوض کردن پوشک

• زمان ماساژ در هریک از موارد فوق ( چرت نیم روز ، حمام ، عوض کردن پوشک ) را در مقاله های بعدی به تفصیل شرح می دهیم.

• در نظر داشته باشید که آیا کودک در حین ماساژ تحریک می شود و یا آرام است. این می تواند زمان مناسب ماساژ ذر طول روز را برایتان مشخص کند.

• وقتی زمان کافی برای ماساژ کودک دارید ، اقدام به این کار کنید. اگر احساس می کنید عجله دارید ف کودک را ماساژ ندهید ، زیرا او سطح استرس شما را احساس می کند  و ماساژ ، مفید و لذت بخش نخواهد بود.

• زمانی از روز را انتخاب کنید که اعضای دیگر خانواده و یا وضایفی که در خانه به عهده دارید ، مزاحم کارتان نمی شوند.

• صدای تلفن را خاموش کنید.

پیدا کردن محل مناسب برای ماساژ :

محل ایده ال برای ماساژ کودکتان ، جایی است که هر دوی شما در آنجا احساس راحتی کنید. محل مناسب به سن و رشد مهارت های کودکتان بستگی دارد.

برای مثال : خانم جووان ، تا قبل از اینکه دخترش به سینه خیز برود او را در تختخواب ماساز می داد. جووان می گوید : ( اما اکنون که دخترم سینه خیز می رود ، ترجیح می دهم روی زمین او را ماساژ دهم ، زیرا او را از خطر افتادن از تختخواب دور می کند .)

چند پیشنهاد برای محل مناسبی که می توان کودک را ماساژ داد :

• روی تختخواب خودتان

• روی زمین فرش شده

• روی تختی که کهنه کودک را عوض می کنید.

• روی زمینی که با پارچه ای ضخیم پوشیده شده است.

• روی پاهایتان.

ماساژ بدون خطر :

بدیهی است که شما نمی خواهید کودکتان در حین ماساژ آسیب ببیند. تمرین ماساژ بدون خطر بسیار آسان است. برخی از موارد مهمی که قبل از هر ماساژ باید در نظر بگیرید ، از این قرار است:

• دست هایتان را بشویید.

• انگشتر و یا هرگونه زیورآلاتی را که ممکن است در حین ماساژ ، بدن کودک را خراش دهد ، در بیاورید.

• ناخن هایتان باید کوتاه باشند.

• کودکتان نباید خیلی گرسنه باشد. همچنین معده کودک نباید پر از غذا باشد. چون ممکن است در حین ماساژ ، بالا بیاورد یا حتی قی کند.

روغنی را که بدون ماساژ استفاده می کنید در ظرف کوچکی ریخته و دم دستتان بگذارید. بدین ترتیب ، در حین ماساژ ، به راحتی می توانید دست تان را آغشته به روغن کنید.

انتخاب روغن مناسب برای ماساژ :

پوست یکی از بزرگ ترین اندام های بدن است و می تواند سموم را جذب کند بنابراین ، بهتر است فقط از تولیدات طبیعی برای ماساژ کودکتان استفاده کنید. روغن های گیاهی زیر برای ماساژ مناسب است :

• روغن بادام

• روغن دانه انگور

• روغن جوجوبا ( Jojoba )

• روغن زیتون

• روغن گلرنگ ( Soffower )

خانم ایلن از روغن هسته انگور ، بادام یا جوجوبا برای ماساژ استفاده می کند.

• هشدار

از آنجا که پوست ، سموم را به خود جذب می کند ، به هیچ عنوان روغن بچه و یا هرگونه مواد شیمیایی دیگر توصیه نمی شود : از چیزی که نمی شود خورد ، استفاده نکن !

1. نکته

اگر فکر می کنید ، ممکن است کودکتان به روغن مورد نظر حساسیت داشته باشد ( به خصوص روغن هایی که از دانه ها گرفته شده اند ) ، قبل از ماساژ ، کمی از آن را روی بدن کودک امتحان کنید. 24 ساعت صبر کنید ، اگر هیچ گونه قرمزی و یا واکنش پوستی مشاهده نشد ، می توانید از آن برای ماساژ بدن کودکتان استفاده کنید.

تمرین 1:

1. کف یکی از دست هایتان را روی باسن کودک قرار دهید ( شکل 1).

کف دست همیشه باید به طرف بدن کودک باشد.

1. با استفاده از حرکت کششی نرم و سبک ، دست تان را به طرف پایین پای او ببرید ( قسمت خارجی پا )

2. زمانی که دست تان به مچ پای کودک رسید ، با استفاده از دست دیگر حرکت کششی را از درون پای او شروع کنید ، جهت حرکت از بالای پا به سمت پایین است.

3. به طور متناوب با دست هایتان این حرکت کششی را ادامه دهید.

سپس همین مراحل را روی پای دیگر انجام دهید.

                                                                      

تمرین 2:

1. با یکی از دست هایتان ( کف دست به سمت بدن کودک باشد)، به آرامی بافت عضلانی قسمت خارجی پای کودک را به سمت بیرون بکشید. گویی در حال ورز دادن خمیر هستید ( شکل 2)

2. به گرفتن و بیرون کشیدن عضلات پای او ادامه دهید ، همان طور که از بالا به سمت پایین حرکت می کنید.

3. با اتمام مرحله 2 ، با استفاده از دست دیگرتان ، بافت عضلانی داخل پا را گرفته ، به آرامی بیرون بکشید و از بالا به سمت پایین حرکت کنید. همین مراحل را روی پا دیگر انجام دهید.

                                                                          

تمرین 3:

1. با کمک هر دو دست ، پای کودک را بین انگشت شست و انگشت چهارم خود قرار دهید. یکی از دست ها در بیرون پا ( نزدیک باسن ) و دست دیگر ، در داخل پا قرار دارد. انگشتان شست به صورت موازی ، با کمی فاصله از یکدیگر قرار دارند.

2. انگشت شست و انگشست چهارم را به سمت راست خود و سپس به سمت چپ ، بپیچاند . با همین حرکت به سمت پایین ، به طرف زانو حرکت کنید . ( شکل 3)

                                                      

تمرین 4 :

1. مراحل حرکت چرخشی شست به شرح ذیل است :

2. ران کودک را در میان انگشتان هر دو دست تان بگیرید.

3. انگشتان دست هایتان را در کنار یکدیگر ، در بالای ران کودک در نزدیک باسن قرار دهید.

4. با کشیدن دایره های کوچک توسط انگشتان شست هایتان ، از باسن به سمت زانو حرکت کنید. با دست راست ، دایره کوچکی به سمت راست و با دست چپ ، دایره کوچکی به سمت چپ بکشید. ( شکل 4)

                                                                           

زمانی که به نزدیک زانو رسیدید ، جهت دایره ها را تغییر داده و به بالای ران برگردید. همین مراحل را روی پای دیگر انجام دهید.

تمرین 5 :

1. مچ پای کودک را با دستانتان  به روشی که شکل کاسه به خود بگیرد را بگیرید.

2. هر یک از انگشتان شست هایتان را در دو طرف مچ پا قرار دهید ، دایره های کوچکی اطراف مچ پا بکشید ، از وسط پا به سمت اطراف استخوان مچ حرکت کنید ( شکل 5)

                                                                                 

تمرین 6 :

این حرکت کششی بسیار آرامش بخش است و بهتر است ماساژ را با این روش به اتمام برسانید ، تا کودک ، آماده رفتن به رختخواب شود .

در ماساژ کودک ، از حرکت های کششی پایان بخش ، مانند این تکنیک ، برای اتمام درمان با تاثیری آرامش بخش و تسکین دهنده استفاده می شود .این حرکت های کششی به کل ماساژ هماهنگی می دهد. پس از مدتی ، هنگام استفاده از این تکنیک ، کودک می فهمد که ماساژ رو به پایان است.

برای انجام این تکنیک ، می توانید از هر دو دست و یا یک دستتان استفاده کنید. فشار باید کم باشد ( تمام دست تان را روی پای کودک قرار دهید ) نوک انگشتتان را از بالای ران کودک به سمت مچ پا بکشید ( شکل 6) . باید توجه داشته باشید که دستتان باید به راحتی از بالای پا به سمت پایین حرکت کند. فشار باید چنان باشد که موجب قلقلک کودک نشود.

                                                                          

منابع:

تجربیات شخصی و  کتاب  ماساژ کودک به زبان آدمیزاد