داروی فنی توئین و کاردرمانی

داروی فنی توئین و کاردرمانی

فنی توئین دارویی ضد تشنج است که ایمپالس های مغزی دخیل در ایجاد تشنج را آهسته می کند. فنی توئین اشکال دارویی متعددی مانند کپسول و سوسپانسیون دارد. فنی توئین عوارض مختلفی دارد از جمله آن می توان به بروز راش، یبوست، حرکات غیر نرمال چشم ها و بی خوابی اشاره کرد. در صورت داشتن حساسیت به فنی توئین یا ترکیبات مشابه از مصرف آن باید اجتناب کنید.

مکانیسم اثر

تثبیت غشای نورونی و محدود کردن فعالیت های تشنجی با افزایش جریان خروجی و کاهش جریان ورودی یون سدیم از غشای نورون های قشر حرکتی مغز، کاهش سرعت هدایت، طولانی کردن دوره تحریک ناپذیری و مهار فعالیت خودبخودی ضربان ساز بطنی، کوتاه کردن پتانسیل عمل قلب

به عبارتی مکانیسم اثر فنی توئین افزایش خروج سدیم و کاهش ورود آن به سلول های عصبی است.

محل اصلی عمل فنی توئین قشر حرکتی که در آن گسترش تشنج مهار شده است بنظر می رسد.احتمالا با تحریک جریان سدیم از سلولهای عصبی ، فنی توئین تمایل به ایجاد ثبات در آستانه مقابل هایپراکسیتبیلیتی ناشی از تحریک بیش از حد و یا تغییرات محیطی قادر به کاهش غشای شیب سدیم دارد.

موارد مصرف

1. حملات تشنجی تونیک – کلونیک(صرع بزرگ)، حملات صرعی مداوم، حملات تشنجی غیر صرعی (بعد از آسیب دیدگی سر، سندرم ری)
2. درد عصبی(میگرن ، درد عصب سه قلو)
3.  آریتمی بطنی که به لیدوکائین یا پروکائین آمید پاسخ نمی دهد و آریتمی های ناشی از گلیکوزیدهای قلبی
4.  پیشگیری از تشنج حین اعمال جراحی اعصاب
5. براي تسريع در التيام زخمها(بصورت موضعي)

فارماکوکینتیک

جذب: آهسته و متغیر (بسته به نوع فرمولاسیون)، در نوزادان کم تر است.
فراهمی زیستی: (بسته به نوع فرمولاسیون متفاوت است) خوراکی 95-70%، تزریق عضلانی 100-83%
شروع اثر: خوراکی 1 هفته، خوراکی با دوز بارگیری(لودینگ) 24-2 ساعت، وریدی 1-0.5 ساعت
پیک سرمی: سریع رهش 3-1.5 ساعت، پیوسته رهش 12-4 ساعت
اتصال به پروتئین: نوزادان 80%، کودکان 85%، بزرگسالان حدود 90%
متابولیسم: کبدی (CYP2C9)
نیمه عمر: تزریق وریدی 10-12 ساعت، محلول خوراکی میانگین 22 ساعت، قرص جویدنی میانگین 14ساعت
دفع: ادرار

#فنی توئین ساخت و ترشح کلاژناز توسط فیبروبلاست های پوست را مهار می کند.

اشکال دارویی

قرص، کپسول، سوسپانسیون، آمپول، کرم موضعی

نام تجاری

Dilantin

 Phenytek

 Phenytoin Sodium

 Epanutin

مقدار و روش مصرف

• ►قبل از شروع درمان با داروی فنی توئین، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید. همچنین اگر در رابطه با مصرف آن با سؤالاتی روبرو هستید با پزشک خود مشورت نمایید.
• ►دوز و مقدار داروی فنی توئین، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید.
• ►داروی فنی توئین را به صورت منظم مصرف کنید و دستورالعملهای لازم در مورد فراموشی مصرف دارو را از پزشکتان بپرسید.
• ►از قطع ناگهانی مصرف داروی فنی توئین بپرهیزید. قطع این دارو باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.
• ►اگر مدتی بعد از مصرف دارو وضعیت بیماریتان بهبود نیافت و یا حتی بدتر شد به پزشک مراجعه کنید.
• ►داروی فنی توئین را ترجیحاً با معده خالی مصرف کنید ولی در صورت بروز تحریکات گوارشی آن را با غذا مصرف نمایید.
• ►از خرد کردن یا جویدن کپسولهای طولانی رهش فنی توئین اجتناب کنید.
• ►فرم سوسپانسیون این دارو را قبل از مصرف به خوبی تکان دهید و دوز دارو را با دقت با سرنگ‌های اندازه گیری، اندازه بگیرید.

دوز های مصرفی:

1-دوز مصرفی در موارد تشنج جنرالیزه تونیک- کلونیک، استاتوس اپی لپتیکوس، تشنج نورولپتیک:

بالغین:

ابتدا فنی توئین به صورت تزریق وریدی با دوز 10 تا 15 میلی گرم بر کیلوگرم آغاز می شود. حداکثر سرعت انفوزیون فنی توئین در استاتوس اپی لپتیکوس 50 میلی گرم بر دقیقه می باشد. دوز خوراکی فنی توئین در آغاز ابتدا 1 گرم روزانه در سه دوز منقسم می باشد. دوز نگهدارنده فنی توئین 300 میلی گرم خوراکی روزانه در سه دوز منقسم  یا یک دوز واحد می باشد.

کودکان:

فنی توئین در اطفال در درمان استاتوس اپی لپتیکوس به کار می رود. ابتدا 15 میلی گرم بر کیلوگرم آمپول فنی توئین به صورت انفوزیون وریدی آهسته با سرعت 50 میلی گرم در دقیقه تجویز می شود. دوز خوراکی فنی توئین 15 میلی گرم بر کیلوگرم، رزوانه هر 8 تا 12 ساعت می باشد. دوز نگهدارنده فنی توئین 4 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه هر 12 ساعت است.

2-دوز مصرفی در دردهای نوروتیک:

بالغین:

تا 600 میلی گرم فنی توئین خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود.
3-دوز مصرفی در دیس ریتمی های بطنی مقاوم به لیدوکائین:

بالغین:

در 14 ساعت اول فنی توئین به مقدار یک گرم خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود. سپس به طور روزانه 500 میلی گرم فنی توئین خوراکی یا 250 میلی گرم امپول فنی توئین وریدی در مدت 5 دقیقه تجویز می شود.

کودکان:

روزانه 3 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم فنی توئین خوراکی یا وریدی یا روزانه 250 mg/m2 به صورت منقسم تجویز می شود.

منع مصرف

در صورت وجود پورفيري، اختلالات بافت هدايتي قلب،حساسیت مفرط شناخته شده به هیدانتوئین ها، برادي کاردی سينوسي، بلوك سينوسي- دهليزي ، بلوك قلبي‌درجه 2 و 3، سندرم استوک-آدامز نبايد مصرف شود.

اگر شرایط یا بیماری‌های زیر را دارید، قبل از تجویز فنی توئین، پزشک را از آن مطلع کنید:

1. حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد
2. بارداری
3. شیردهی
4. مشکلات قلبی- عروقی
5. پورفیری
6. دیابت
7. فشارخون پایین
8. سابقه افسردگی و وجود افکار خودکشی
9. مشکلات کلیوی
10. مشکلات کبدی
11. تضعیف تنفسی
12. کمبود ویتامین D  یا هر شرایط دیگری که باعث کم شدن توده استخوان شود

تداخل دارویی

►اثرات درمانی فنی توئین در صورت مصرف همزمان آن با آلوپورینول،آمیودارون،کلرامفنیل،سایمتیدین دیازپام،دی سولفیرام،اتانول(حاد)ایزو نیازید،مایکونازول،والپروئیک اسید،سالیسیلاتها،فلوکونازول،مترونیزادول،امپرازول،سولفونامیدها ، تیکلوپیدین،تری متوپریم،ایبوبروفن،کلرفنیرامین،یا ایمی پرامین ممکن است افزایش یابد.

►اثرات درمانی فنی توئین در صورت مصرف همزمان با باربیتوراتها،کاربامازپین، دیازوکساید،ریفامپین،سوکرالفیت، اسید فولیک ،تئوفیلین، ضد اسیدها،ضد نئوپلاسم ها ،کلسیم گلوکونات، نیتروفورانتوئین،یا پیریدوکسین ممکن است کاهش یابد.

►فنی توئین ممکن است با تحریک متابولیسم کبدی اثرات دارو های زیر را کاهش دهد: کورتیکو ستروئیدها،سیکلوسپورین،پتیدین، داکسی سایکلین ،استروژن ها ،هالوپریدول،متادون ، داروهای خوراکی ضد بارداری،دوپامین،فوروزماید،لوادوپا و سولفونیل اوره ها.

►داروهای آنتی سایکوتیک ممکن است آستانه تشنج را کاهش دهند و باید با احتیاط همراه با فنی توئین استفاده شوند.

►فنی توئین ممکن است سطح لیتیم و سمیت ناشی از آن را افزایش دهد.

►فنی توئین ممکن است با جدا کردن وارفارین از پروتئین های سرمی، اثر آنرا افزایش دهند.الکل اثر فنی توئین را کاهش می دهد.

#از جمله داروهایی که با داروی فنی توئین تداخل دارند، عبارتند از:

1. داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی
2. دیژیتال‌های قلبی
3. داروهای ضد انعقادی خوراکی
4. تتراسایکلین‌ها
5. ضد قارچ‌های آزول
6. آنتی بیوتیک‌های ماکرولید
7. داروهای سولفا
8. کورتیکواستروئیدها
9. آنتی اسیدها
10. داروهای درمان سرطان
11. داروهای ضد بارداری خوراکی
12. اسید فولیک
13. ویتامین D

►تداخلات با غذا:

• مصرف غذا می تواند سطح سرمی فنی توئین را تغییر دهد.

تغذیه با لوله (انترال) می تواند منجر به کاهش غلظت خونی دارو گردد و حملات تشنجی از کنترل خارج شوند.
راهکار: از مصرف فنی توئین همراه با تغذیه لوله ای خودداری گردد.(توصیه می شود تغذیه با لوله 2ساعت پیش از دریافت دوز فنی توئین قطع گردد و 2ساعت پس از دریافت دوز، برقرار شود.)

• اتانول:

مصرف حاد: متابولیسم فنی توئین را مهار می کند و منجر به تشدید اثرات سرکوب کنندگی CNS می گردد. راهکار: بیمار به دقت پایش شده و هشدارهای لازم گوشزد شود.
مصرف مزمن: متابولیسم فنی توئین را تحریک می کند. راهکار: بیمار پایش شود.

عوارض جانبی

1. سردرد
2. خواب آلودگی
3. گیجی
4. عصبانیت
5. عدم تمرکز
6. افکار خودکشی یا تغییر در تفکر
7. درد قفسه سینه
8. ضربان قلب غیرعادی
9. تپش قلب
10. اختلال تکلم
11. راه رفتن نامتعادل
12. اختلال در تطابق
13. تورم غدد
14. تورم
15. کهیرهای شدید پوستی
16. افزایش رشد مو
17. لرز و بی قراری
18. احساس بی حسی یا سوزش
19. احساس بیماری
20. تب
21. گلودرد
22. خستگی مداوم و حاد
23. دردناکی یا خونریزی لثه‌ها
24. کبودی یا خونریزی غیرعادی
25. تغییرات در بینایی
26. حرکات غیر نرمال چشم‌ها
27. بی اشتهایی
28. تهوع
29. استفراغ
30. یبوست
31. لثه دردناک یا متورم
32. قرمز شدن پوست،اکنه

در صورت بروز علائم حساسیت دارویی مانند تنگی نفس، کهیر، ورم صورت یا لبها سریعاً به اورژانس مراجعه نمایید.

توجه: علائم اوردوز فنی توئین عبارت است از: از دست رفتن تعادل، لرزه، سفتی و ضعف ماهیچه‌ها، تهوع، استفراغ، احساس سبکی سر،غش و تنفس آهسته. اوردوز با فنی توئین می‌تواند کشنده باشد لذا در صورت اوردوز سریعاً با اورژانس مراجعه نمایید.

چگونه با عوارض جانبی کنار بیاییم؟

در صورت بروز عوارض جانبی می توان اقدامات زیر را انجام داد:

سر درد
استراحت کرده و مایعات فراوان بنوشید. الکل زیادی مصرف نکنید. از داروساز بخواهید تا به شما یک مسکن توصیه کند. در صورتی که این سردردها بیش از یک هفته طول کشیده یا بدتر شدند با پزشک خود صحبت کنید.

احساس خواب آلودگی، چرت زدن یا سرگیجه
این عوارض با عادت بدن به دارو برطرف می شوند. تا زمان هوشیاری از رانندگی، دوچرخه سواری و کار با ماشین آلات خودداری کنید. در صورت برطرف نشدن این موارد طی یک یا دو هفته ممکن است پزشک دوز مصرفی را کاهش داده یا آن را آهسته تر افزایش دهد. در صورت موثر نبودن این روش ها ممکن است به تغییر دارو نیاز داشته باشید.

احساس عصبی شدن، ناپایداری یا لرزش
در صورت آزاردهنده شدن این عوارض با پزشک خود صحبت کنید. این علائم می توانند نشانه مصرف بیش از دوز مصرفی مورد نیاز باشد.

حالت تهوع یا استفراغ
به مصرف وعده های غذایی ساده پایبند باشید و از مصرف غذاهای سنگین یا تند و پرادویه خودداری کنید. ممکن است مصرف فنی توئین بعد از غذا یا میان وعده کمک کننده باشد. در صورت استفراغ جرعه های کوچک و مکرر آب بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری شود. علائم کم آبی بدن شامل دفع ادرار کمتر از حد معمول یا بو بد ادرار و شدید ادرار است. در صورت بدتر شدن علائم یا طول کشیدن آن برای بیش از یک هفته با پزشک خود صحبت کنید.

یبوست
مواد غذایی سرشار از فیبر مثل میوه و سبزیجات تازه و غلات بیشتری مصرف کنید. هر روز چندین لیوان آب یا مایعات غیرالکلی بنوشید. در صورت امکان به طور منظم ورزش (پیاده روی روزانه یا دویدن) کنید.

لثه های دردناک یا متورم
برای جلوگیری از این عوارض دو مرتبه در روز دندان ها و لثه های خود را مسواک زده و به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.

بثورات پوستی خفیف
ممکن است مصرف انتی هیستامین قابل خرید بدون نسخه کمک کننده باشد. در مورد انتخاب بهترین نوع آن با داروساز مشورت کنید. در هنگام حمام کردن از آب ولگرم به جای آب داغ استفاده کنید. در صورت گسترش این وضعیت، بروز خارش شدید یا ادامه دار شدن آن برای بیش از دو روز با پزشک خود تماس بگیرید.

دارو های هم گروه فنی توئین

 فوسفنی توئین ، فنی توئین کامپاند

دارو های مشابه

اکس کاربازپین , والپروات سدیم , کاربامازپین

مصرف در بارداری و شیردهی

این دارو جزو گروه D است ( در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند)

مصرف فنی توئین در بارداری: اثر فنی توئین بر جنین حیوانی مرگ، اختلال در رشد و ناهنجاری های رفتاری را نشان داده است. داده های کنترل شده ای در مورد بارداری انسان در دست نیست. در خانم های باردار مبتلا به صرع استفاده از فنی توئین با افزایش احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی ارتباط دارد. فنی توئین نباید در دوران بارداری استفاده شود مگر آن که مزایای مصرف فنی توئین بر خطرات احتمالی که جنین را تهدید می کند غالب باشد.
مصرف فنی توئین در شیردهی: عوارض فنی توئین در شیردهی چندان مشخص نیست و به طور کلی استفاده از فنی توئین در دوران شیردهی توصیه نمی شود. مقادیر اندکی از فنی توئین در شیر مادر یافت شده است. شیردهی در طول مونوتراپی با فنی توئین به نظر نمی رسد مشکلاتی را در رشد نوزاد به همراه داشته باشد. اما در صورت درمان ترکیبی فنی توئین با سایر داروهای اعصاب احتمال افزایش خواب آوری یا علائم انزوا در نوزاد وجود دارد. 

شرایط نگهداری داروی فنی توئین

- دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.

موارد هشدار و احتیاطات ویژه

►داروی فنی توئین در سالمندان باید با احتیاط مصرف شود.
►به منظور بررسی پیشرفت درمان به طور منظم به پزشک مراجعه کرده و آزمایشاتی که برایتان تجویز می‌‌شود را انجام دهید.
►این دارو ممکن است باعث ایجاد افکار ناراحت کننده (مانند خودکشی) در شما شود. لذا به طور مرتب به ►پزشک مراجعه کرده تا روند درمانیتان به طور منظم چک شود و در مورد افکار نگران کننده خود با خانواده و مشاور یا پزشک خود صحبت کرده و از اطرافیان و خانواده خود بخواهید هوشیار باشند تا اگر تغییری در حالات، رفتار و افکار شما به وجود آمد، متوجه آن باشند.
►داروی فنی توئین ممکن است بر روی نتایج برخی از تست‌های آزمایشگاهی تأثیر بگذارد لذا پزشک معالج را از مصرف این دارو مطلع سازید.
►در بیمارانی که در طولانی مدت دوزهای بالای داروهای ضدتشنج دریافت می‌کنند، ممکن است دچار کمبود کلسیم شوند.
►در صورت نیاز به هرگونه عمل جراحی، پزشک را از مصرف این دارو مطلع کنید.
►بهداشت دهان و دندان را رعایت کرده و به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.( هر سه ماه یک چکاپ)
►در طول درمان با فنی توئین از مصرف الکل بپرهیزید.
►در طول درمان با این دارو از انجام فعالیت‌هایی مانند رانندگی که به هوشیاری نیاز دارند، اجتناب کنید.
►داروی فنی توئین، اثر برخی داروهای ضد بارداری را کاهش می‌دهد بنابراین بهتر است از روش‌های کنترل بارداری غیر هورمونی نیز برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
►پایش از نظر وجود علائم افسردگی، افکار خودکشی و تغییرات خلقی
►پایش سطح ویتامین D در مصرف طولانی مدت دارو

آیا دوز مصرفی فنی توئین بالا و پایین می شود؟

به منظور پیشگیری از بروز عوارض جانبی، پزشک برای شروع مصرف دوز کمتر فنی توئین را تجویز کرده و آن را به تدریج و طی چند هفته افزایش می دهد.

هنگام شروع مصرف این دارو یا تغییر دوز آن، ممکن است به آزمایش خون نیاز داشته باشید. این کار برای اطمینان از مناسب بودن دوز مصرفی انجام می شود.

زمانی که دوز مصرفی مناسب تعیین شد معمولا ثابت خواهد ماند.

برای چه مدت فنی توئین مصرف کنم؟

در صورت ابتلا به صرع به جهت درمان، احتمالا با کنترل شرایط نیز باید برای سال های زیادی از فنی توئین استفاده کنید.

در صورت ابتلا به نورالژی عصب سه ‌قلو تا زمان نیاز از این دارو مصرف می شود. اما گاهی اوقات مصرف آن برای سال ها ادامه خواهد داشت مگر اینکه درد بهبود یافته یا به طور کلی از بین برود.

بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را متوقف نکنید.

در صورت فراموشی مصرف دارو چه اتفاقی می افتد؟

در صورت فراموشی مصرف یک دوز فنی توئین مطابق زیر عمل کنید:

1. اگر یک مرتبه در روز فنی توئین مصرف می کنید – به محض یادآوری آن را مصرف کنید مگر اینکه کمتر از 12 ساعت تا زمان مصرف دوز بعدی زمان باقی مانده باشد. در این صورت از مصرف آن صرف نظر کرده و دوز بعدی را در زمان مشخص خود مصرف کنید.
2. اگر دو مرتبه در روز فنی توئین مصرف می کنید – به محض یادآوری آن را مصرف کنید مگر اینکه کمتر از 8 ساعت تا زمان مصرف دوز بعدی زمان باقی مانده باشد. در این صورت از مصرف آن صرف نظر کرده و دوز بعدی را در زمان مشخص خود مصرف کنید.
3. هرگز دو دوز دارو را به طور همزمان مصرف نکنید. هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دوز اضافی مصرف نکنید.
4. در صورت ابتلا به صرع، برای درمان فنی توئین را به صورت منظم مصرف کنید. ممکن است فراموشی دوز های این دارو منجر به ایجاد تشنج شود.
5. اگر اغلب مصرف داروی خود را فراموش می کنید، از زنگ هشدار دهنده برای یادآوری استفاده کنید. همچنین می توانید از داروساز در مورد روش های دیگر یادآوری زمان مصرف داروها راهنمایی بخواهید.

اگر زیاد فنی توئین مصرف کنم چه می شود؟
مصرف بیش از حد فنی توئین باعث ایجاد عوارض ناخوشایندی خواهد شد.

با ارزوی بهبود تمامی بیماران

ملیکا بخشی