آندومتریوز

آندومتریوز

لایه پوشاننده رحم که به آن اصطلاحاً "آندومتر" (Endometrium) گفته مى‌شود بطور طبیعى هر ماه یک بار در طى قاعدگى (عادت ماهانه) ریخته مى‌شود و سپس دوباره رشد مى‌کند. در وضعیتى که اصطلاحاً به آن "آندومتریوز"(Endometriosis) گفته مى‌شود، بعضى از قطعات آندومتر به اعضایى که در محوطه لگن قرار دارند (مثل تخمدانها و روده‌ها) مى‌چسبند. این قطعات آندومتر که در جاى دیگرى قرار گرفته‌اند به هورمونهاى سیکل قاعدگى واکنش نشان داده و در طى عادت ماهانه، خونریزى مى‌کنند. از آنجاییکه این خون نمى‌تواند از طریق مهبل از بدن خارج شود، باعث ملتهب شدن بافتهاى اطراف شده و منجر به درد شکم مى‌شود. تحریک تخمدان‌ها نیز ممکن است باعث پیدایش کیست‌هاى دردناک شود.

آندومتریوز بیمارى شایعى مى‌باشد که از هر پنج خانمى که در سنین بارورى قرار دارد یک نفر به آن دچار مى‌شود. خانمهایى که دیر بچه‌دار شده‌اند (بعد از 30 سالگى) و یا خانمهایى که اصلاً بچه‌دار نشده‌اند بیشتر در خطر ابتلاء به این بیمارى هستند. آندومتریوزهاى شدید مى‌تواند اغلب باعث مشکلاتى در بارورى خانمها شود.

علت دقیق ایجاد آندومتریوز هنوز مشخص نشده است اما نظریه‌هاى مختلفى در مورد آن وجود دارد. یک نظریه آن است که قطعات آندومتر که در هنگام قاعدگى ریخته مى‌شوند از طریق مهبل از بدن خارج نمى‌شوند بلکه از راه لوله‌هاى رحم به محوطه لگن رفته و در آنجا به اعضایى که در آن قرار دارد مى‌چسبند.

علایم آندومتریوز

آندومتریوز ممکن است هیچ علامتى ایجاد نکند. اگر آندومتریوز باعث ایجاد علایمى شود، شدت آن در افراد مختلف متفاوت مى‌باشد. علایم آندومتریوز همچنین بر اساس اینکه کدام عضو گرفتار شده است فرق مى‌کند. این علایم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد در قسمت تحتانى شکم که ممکن است درست قبل و بعد از عادت ماهانه شدیدتر شود.
قاعدگى‌هاى نامنظم و یا خونریزیهاى شدید قاعدگى.

درد در هنگام مقاربت جنسى.

درد در قسمت تحتانى شکم در هنگام ادرار کردن.

اگر آندومتر بر روى روده ایجاد شود، ممکن است اسهال، یبوست، درد در هنگام دفع مدفوع و در موارد نادرى، خونریزى از مقعد در هنگام عادت ماهانه دیده شود.

درمان آندومتریوز
در خانمهایى که هیچگونه علائمى ندارند، در هنگام بررسى براى پیدا کردن علل نازایى ممکن است به این بیمارى مشکوک شویم. براى اینکه به تشخیص بیمارى کمک شود، پزشک اقدام به معاینه لگن خواهد نمود. با استفاده از لاپاروسکوپى که با آن اعضاء داخل رحم و شکم مشاهده مى‌شود، تشخیص آندومتریوز را مى‌توان تأیید نمود.

درمانهاى مختلفى براى آندومتریوز وجود دارد که بر اساس سن بیمار، محلى که آندومتریوز در آن قرار دارد، شدت علائم و اینکه آیا بیمار در آینده مى‌خواهد بچه‌دار شود یا نه، این درمانها براى هر بیمارى انتخاب مى‌شود. به شما ممکن است هورمون درمانى و یا جراحى توصیه شود. در موارد خفیف ممکن است اصلاً نیازى به درمان وجود نداشته باشد.

اگر علائم این بیمارى براى شما مشکل‌ساز شود، پزشک ممکن است برایتان یکى از انواع درمان‌هاى هورمونى را تجویز نماید و باعث شود که به مدت چندین ماه، قاعدگى شما متوقف شود. این داروها ممکن است شامل هورمون گنادورلین(gonadorelin)  و دانازول
(Danazol)
باشد که باعث سرکوب کردن تولید هورمون
جنسى زنانه استروژن مى‌شوند و در نتیجه جلوى قاعدگى را مى‌گیرند. همچنین ممکن است از داروهاى ترکیبى ضدباردارى براى این منظور استفاده شود. این درمان معمولاً به مدت تقریباً 6 تا 12 ماه ادامه مى‌یابد و در طى این مدت آندومتریوز باید بهبود یابد. اگر این وضعیت دوباره عود نماید، معمولاً خفیف‌تر از قبل مى‌باشد.

قطعات کوچک بافت آندومتر که به این درمان هورمونى پاسخ نمى‌دهند را مى‌توان از طریق لاپاروسکوپى و با استفاده از جراحى لیزرى از بین برد. با این حال گاهى اوقات بعد از این درمان، آندومتریوز دوباره عود مى‌کند و مجبور مى‌شویم که دوباره این عمل را انجام دهیم.

اگر شما دچار آندومتریوز شَدید هستید و قصد بچه‌دار شدن در آینده را ندارید و یا اینکه در سنین نزدیک به یائسگى هستید، ممکن است پزشک به شما توصیه نماید که عمل جراحى هیسترکتومى را انجام دهید و رحم را بیرون آورید. همچنین هر دو تخمدان به همراه سایر قسمتهایى که دچار آندومتریوز

شده‌اند بیرون آورده مى‌شوند. اگر قبل از اینکه بطور طبیعى یائسه شوید، تخمدان‌ها برداشته شوند علائم یائسگى زودرس در شما ظاهر خواهند شد. براى از بین بردن این علائم، پزشک احتمالاً براى شما هورمون درمانى تجویز خواهد نمود.

درمان آندومتریوز معمولاً موفقیت‌آمیز مى‌باشد اما ممکن است تا هنگام یائسگى، دوباره آندومتریوز عود نماید. در صورتیکه تخمدان‌ها برداشته شوند احتمال عود آندومتریوز وجود ندارد.