بلوغ غیر طبیعی

بلوغ غیر طبیعی

بلوغ به دوره‌اى از زندگى گفته مى‌شود که تغییرات جنسى رخ مى‌دهند. در دخترها، ویژگى‌هاى بلوغ عبارتند از: افزایش ناگهانى قد و رشد بدن، رشد موهاى زیر بغل و ناحیه عانه، رشد پستانها و دستگاه تناسلى و وقوع قاعدگى.

گرچه سن وقوع بلوغ در افراد مختلف،متفاوت مى‌باشد، اما معمولاً بلوغ دخترها در سنین بین 10 تا 14 سالگى رخ مى‌دهد. اگر بلوغ زودتر از این سنین ایجاد شود (بلوغ زودرس) و یا اینکه دیرتر رخ دهد (بلوغ دیررس) بعنوان غیر طبیعى تلقى مى‌شود.

وقتى یک دختر قبل از سن 8 سالگى دچار بزرگ شدن پستانها مى‌شود و یا اینکه قبل از سن 10 سالگى قاعدگى‌هایش شروع مى‌شود، بلوغ زودرس ایجاد شده است. در موارد خیلى شدید، بلوغ ممکن است در سن چهار سالگى نیز رخ‌دهد.

اگر قاعدگى‌ها تا سن 16 سالگى بروز نکنند و پستانها نیز تا سن 14 سالگى رشد نکنند، بلوغ دیررس اتفاق افتاده است. بلوغ زودرس، نادر بوده و ممکن است بعلت اختلال در هورمونها ایجاد شود اما بلوغ دیررس بسیار شایع مى‌باشد. گرچه یک علت زمینه‌اى ممکن است باعث بلوغ دیررس شود اما بسیارى از دختر خانمهایى که تا سن 16 سالگى قاعدگى‌هایشان شروع نشده، فقط به خاطر تاخیر در رشد آنها این مسئله ایجاد شده است که در بعضى خانواده‌ها بطور ارثى دیده مى‌شود.

علل ایجاد اختلال در بلوغ

هورمونهاى جنسى که از تخمدانها ترشح مى‌شوند موجب کنترل بلوغ دخترها مى‌شوند تولید این هورمونها در تخمدانها نیز به نوبه خود توسط هورمونهایى که از غده هیپوفیز و هیپوتالاموس ترشح مى‌شوند کنترل مى‌گردد. اختلال در هر یک از این اعضاء ممکن است باعث بروز اختلال در بلوغ شده و آن را زودرس و یا دیررس مى‌کند.

بلوغ زودرس ممکن است بعلت اختلالاتى که باعث افزایش هورمونهاى جنسى در سنین پایین مى‌شود نیز رخ دهد. براى مثال، یک کیست تخمدان که در سنین کودکى ایجاد مى‌شود ممکن است تولید هورمونهاى جنسى کند و در نتیجه باعث بلوغ جنسى زودرس
گردد. وجود تومور در هیپوتالاموس یا صدمه به غده هیپوفیز بر اثر ضرباتى که به سر وارد مى‌آید و یا عفونتهایى مثل مِنَنژیت ممکن است همچنین باعث بروز بلوغ زودرس شوند .

بلوغ دیررس ممکن است بر اثر بعضى بیماریهاى ژنتیکى مثل سَندروم تِرنر (TURNER) و یا وجود تومورى در غده هیپوفیز ایجاد شود. کاهش شدید وزن و یا انجام تمرینات ورزشى سخت ممکن است بطور موقت باعث اختلال در میزان هورمونها شود که مى‌تواند منجر به بلوغ دیررس گردد. در بسیارى از موارد بلوغ غیر طبیعى، هیچ علت خاصى یافت نمى‌شود .

درمان

براى بررسى علت ایجاد بلوغ غیر طبیعى، پزشک اقدام به انجام معاینه خواهد نمود تا مشخص نماید که آیا بلوغ شروع شده است و یا اینکه چقدر از آن گذشته است. براى اندازه‌گیرى میزان هورمونها و یا بررسى اختلالات کروموزومى، خون فرد گرفته مى‌شود. پزشک ممکن است درخواست اِم‌آرآى یا سى‌تى‌اسکن از مغز کند تا ببیند آیا تومورى در غده هیپوفیز وجود دارد یا خیر.
همچنین سونوگرافى از تخمدان‌ها نیز انجام مى‌شود تا مشخص گردد که آیا آنها داراى کیست مى‌باشند.

اگر یک علت زمینه‌اى پیدا شد، اقدام به درمان آن مى‌شود. براى مثال، کیست تخمدان را مى‌توان با عمل جراحى بیرون آورد. با انجام هورمون درمانى مى‌توان بلوغ زودرس را به تأخیر انداخت و بلوغ دیررس را نیز درمان نمود. در بعضى موارد، بلوغ دیررس همراه با نازایى مى‌باشد و براى خانمهایى که در آینده مى‌خواهند بچه‌دار شوند باید بررسى‌ها و درمانهاى بیشترى نمود.
گاهى اوقات، بلوغ بدون هیچ علت خاصى به تأخیر مى‌افتد و نیازى به درمان آن وجود ندارد. اگر تأخیر افتادن بلوغ به علت کاهش وزن و یا انجام تمرینات شدید ورزشى باشد، مى‌توان با اضافه کردن وزن و عدم انجام تمرینات شدید آن را درمان نمود.