کاربرگ و آزمون مروری مطالعات ششم دبستان تا پایان ترم اول به همراه نکات مهم

کاربرگ و آزمون مروری مطالعات ششم دبستان تا پایان ترم اول به همراه نکات مهم

کاربرگ و آزمون مروری مطالعات اجتماعی ششم دبستان تا پایان ترم اول

نکات مهم مطالعات اجتماعی ششم دبستان تا پایان ترم اول

نکات فصل اول 

۱- همه ی موجودات زنده برای ادامه حیات نیازهایی دارند که عبارت اند از:
الف) مادی:آب ،هوا غذا جایی برای زندگی و .....
ب) غیرمادی: همکاری و کمک به یکدیگر محبت و دوستی و ارتباط با همدیگر و ....
۲-انسان موجودی اجتماعی است و نمیتواند تنها زندگی کند.
۳- دوستی یکی از مهمترین نیازهای ما به شمار می آید زیرا ما نیاز داریم تا محبت کنیم و مورد مهربانی قرار بگیریم

۴- اهمیت و فواید دوستی:

الف) از صحبت کردن همنشینی و همفکری با دوستان خوب لذت میبریم.
ب از آنان مطالب جدیدی می آموزیم و بر اطلاعات خود می افزاییم.
ج) شادی و ناراحتیهای خود را با آنان در میان میگذاریم و با صحبت کردن با آنان احساس سبکی و آرامش میکنیم د) در برخورد با مشکلات زندگی از آنان یاری میخواهیم
۵- انتخاب یک دوست خوب موضوع مهمی است زیرا اخلاق و رفتار ما و دوستان بر یکدیگر تأثیر دارد. دوست خوب، مسیر
زندگی ما را به سوی موفقیت و سعادت تغییر میدهد.

۶- ویژگیهای دوست خوب:

الف) خیرخواه شما باشد و شما را از کارهای ناپسند باز دارد (ب صادق و یکرنگ باشد.
ج) خوش اخلاق و با ادب باشد.
د)عاقل و با ایمان و نیکوکار باشد.
از انتخاب چه افرادی به عنوان دوست باید دوری کرد؟
با توجه به سخنان بزرگان از دوستی با افراد بی ادب دروغگو بخیل سخن چین باید دوری کرد.
یافتن دوست آسان اما نگهداری آن کاری مشکل است پس برای محکم تر شدن دوستی باید:
الف) وفادار باشیم و در غیاب دوست از او دفاع کنیم. ب) عیب جویی نکنیم و در خلوت به او تذکر دهیم
ج) به خاطر خواسته هایمان او را به زحمت نیندازیم. د) در مقابل کوتاهیها او را ببخشیم.
ه) در مسائل و مشکلات یکدیگر را یاری نماییم
۹- حدومرز دوستی
الف) نباید بیش از اندازه به دوست وابسته شویم تا در صورت جدایی از او آرامش روحی بر هم نخورد.
ب) در مقابل درخواستهای نابجای دوست «نه» بگوییم حتی اگر از دست ما ناراحت شود و یا بترسیم که مسخره شویم.
ج) اگر همه خواسته های دوست را قبول کنیم تا او از ما راضی باشد ممکن است به دردسر بیافتیم

نکات فصل دوم

۱- هر روز صبح که از خواب برمیخیزیم و روز را آغاز میکنیم برای انجام کارهای خود برنامه ریزی و تصمیم گیری میکنیم. گاهی این تصمیم گیریها ساده و گاهی نیز مهم هستند زیرا در زندگی ما تأثیر گذار هستند.
۲- تصمیم گیری: یعنی از بین دو یا چند چیز مواردی را انتخاب کنیم و مواردی را کنار بگذاریم
۳-همه ی تصمیم گیریها ساده نیستند و گاهی موقعیتهایی پیش میآید که در آن راه حلهای مختلفی وجود دارد و انتخاب آنها نیز مشکل است.
۴- تصمیم گیری کار مهمی ،است زیرا ممکن است آثار خوب یا بد داشته باشد.
۵- تصمیمات مهم بر روی اخلاق و رفتار سلامتی وضعیت تحصیل و آینده ی ما اثر می گذارد.

۶- مراحل تصمیم گیری:

الف) درباره ی موضوع خوب فکر کنیم و اطلاعاتی را جمع آوری کنیم تصمیماتی که با عجله گرفته شوند نتایج خوبی به همراه ندارند.
ب )نتیجه ی هر انتخاب را پیش بینی کنیم
ج) بهترین راه را انتخاب کنیم و آنهایی که نتایج مثبت دارند را برگزینیم
۷- در هنگام انتخاب بهترین راه باید به موارد زیر توجه کنیم:
(الف) برخلاف دستورات دینی نباشد.
ب) باعث نگرانی و نارضایتی خانواده نشود.
ج) برای خودمان و دیگران دردسر ایجاد نکند.
د)در زمان تصمیم گیری برخلاف مقررات مدرسه،خانه و اجتماع نباشد.
ه)به سلامتی خودمان و دیگران آسیب نزند.
و) باید مشورت کنیم یعنی از تجربه های دیگران استفاده کنیم در مورد مسائل ساده از دوستان و درمورد مسائل مهم
زندگی از بزرگترها پدر و مادر معلم و مشاور مدرسه کمک بگیریم زیرا خداوند در قرآن می فرماید:
در کارهایتان با یکدیگر مشورت کنید مگر آنجا که خداوند پیامبر امامان و ولایت فقیه حکم کرده باشند.
ب) تحت تأثیر فشارهای روانی دوستان قرار نگیریم.
ج) به موقع تصمیم بگیریم. طبیعتاً همان گونه که تصمیم گیری عجولانه و بدون فکر درست نیست، موکول کردن آن به آینده نیز کار درستی نیست.

نکات فصل سوم

کشاورزی شامل سه مرحله است:
الف) کاشت:شخم زدن به منظور آماده سازی زمین برای کشت
ب)برداشت:شامل آبیاری از بین بردن علف هرز سمپاشی کود دادن و تقویت خاک
ج) برداشت این عملیات با دست و یا ماشین آلات کشاورزی صورت میگیرد

 عوامل مؤثر در کشاورزی:

الف) عوامل طبیعی

۱- خاک :نوع خاک در کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است زمینهای دارای شیب ،زیاد سنگلاخی و همچنین خاک
دارای نمک و آهک برای کشاورزی مناسب نیست.
۲- آب و هوا: هر محصول با یک نوع شرایط آب و هوایی سازگاری دارد. مثال:
خرما:گرم وخشک
برنج:گرم و مرطوب(معتدل)
گندم و جو:دراکثرنواحی
گردو و سیب:سرد و کوهستانی
تنوع آب و هوایی در کشور ما موجب کشت انواع محصولات شده است.
- آب: آب مورد نیاز کشاورزی از طریق باران و برف و رودها تأمین میشود. بخش وسیعی از کشور ما در نواحی خشک و نیمه خشک قرار گرفته که آب مورد نیاز کشاورزی از طریق چاه و قنات تأمین میشود.

ب) عوامل انسانی

۱ نیروی کار: کشاورزی نیاز به افراد ماهر دارد تا با اصول علمی انجام شود مانند ،آبیار ،علف چین، مهندس کشاورزی و ..... ۲- ابزار و وسایل کشاورزی نیازمند ابزار مخصوص است ابزاری جهت درو ،سم پاشی، شخم زدن و ....
۳- سرمایه: در کشاورزی نقش مهمی دارد تا بتوان وسایل و ابزار مورد نیاز را تهیه کرد.
۴- مواد (نهاده ها )کشاورزی نیاز به بذر، کود و سم دارد.
دو فعالیت مهم ،کشاورزی زراعت و باغداری است.
۵- زراعت :یعنی پرورش گیاهانی که بعد از کاشت دانه حداکثر تا یک سال محصول میدهند مانند گندم، جو، برنج، گوجه فرنگی و ....
مهمترین گیاهان زراعی عبارت اند از:
الف) غلات: گندم، جو، ذرت و برنج
ب حبوبات: لوبیا، نخود، عدس، ماش و ...
ج) محصولات جالیزی: گوجه فرنگی ،خیار ،خربزه، هندوانه، بادمجان و ....
د )گندم :خوراک روزانه و غذای اصلی مردم ماست این گیاه یک ساله به دو شکل بهاره و پاییزه کشت میشود. در اکثر نواحی آب و هوایی ایران و در همهی استانها کشت میشود.
این محصول به صورت دیم و آبی کشت میشود.
ه) برنج :خوراک روزانه و اصلی مردم ماست. این گیاه یک ساله در نواحی مرطوب و نسبتاً معتدل کشت می شود. بیش از نیمی از محصول برنج ایران در استانهای شمالی کشت میشود استانهای خوزستان ،فارس، سیستان و بلوچستان نیز در کشت برنج فعال هستند. ۶- حبوبات و محصولات جالیزی بعد از غلات مهمترین منبع غذایی هستند که تقریباً در همه ی استانهای کشور کشت میشوند.
امروزه یکی از روشهای نو در کشاورزی ایجاد گلخانه یا یک محیط مصنوعی برای کشت گیاهان است.
با ایجاد گلخانه میتوانیم هر نوع محصول را در هر نوع آب و هوا کشت نماییم، زیرا آب و هوا، گرما، رطوبت و نور را با دستگاه های مخصوص می توانیم کنترل نماییم این نوع کشت جهت صرفه جویی در مصرف آب مفید است.
۹- امروزه بسیاری از محصولات جالیزی ،میوه سبزیجات قارچهای خوراکی گلها و گیاهان تزئینی از این طریق کشت میشوند. ۱۰- باغداری همان کشت و پرورش درختان است که بعد از گذشت چند سال محصول میدهد در ایران کشت انواع میوه از قبیل هلو، آلبالو، گوجه سبز، زردآلو و ... در مناطق سردسیری و خرما و پسته در مناطق گرمسیری رایج است.
پسته و خرما از محصولات صادراتی ایران به شمار می آیند.
۱۱- محصولات کشاورزی پس از تولید برای فروش به بازارهای دور و نزدیک برده شده یا در انبارها و سردخانه ها نگهداری و ذخیره میشوند صرفه جویی درست مصرف کردن و نگهداری محصولات کشاورزی بسیار مهم است.

نکات فصل چهارم

۱- انسان برای انجام کارهای خود نیازمند انرژی است چون با داشتن انرژی ماهیچه ای حاصل از سوختن غذا در بدن خود نمیتواند
همه ی کارها را انجام داده و در ضمن زود خسته میشود لذا نیازمند انواع انرژیها در زندگی است.
۲- انواع انرژیهایی که انسان در کارهای روزمره از آن استفاده میکند عبارت اند از:
۱)ماهیچه ای ۲)حرکتی ۳) الکتریسیته ۴) گرمایی۵) ۶)صوتی

۳- مهمترین منابع انرژی:

۴- سوختهای فسیلی (تجدیدناپذیر) بیشتر انرژیهای مورد نیاز ما از سوختهای فسیلی ایجاد میشود. سوختهای فسیلی شامل ،نفت گاز و زغال سنگ هستند.گازوئیل و بنزین از مشتقات نفت هستند.
الف) نفت: ایران کشوری نفت خیز است که بیشتر منابع نفت آن در جنوب استان خوزستان و غرب (استان کرمانشاه) یافت می شود. البته در استانهای تهران و قم نیز نفت کشف و استخراج شده است.
نفت خام پس از استخراج از طریق لوله ها به پالایشگاههای مختلف منتقل شده و پس از تبدیل به فرآورده های نفتی از طریق لوله به نقاط مختلف کشور ارسال میشود.
مهمترین پالایشگاه های کشور عبارت اند از آبادان تهران ،فارس کرمانشاه و ..
ب گاز منابع گاز ایران آغاجاری در خوزستان عسلویه و کنگان در ،بوشهر سرخون در هرمزگان و خانگیران در خراسان رضوی است.
ایران دارای شبکه گازرسانی است که از طریق لوله ها به نقاط مختلف کشور فرستاده میشود.
ج) زغال سنگ در گذشته های خیلی دور، سیلابها، گیاهان و درختان جنگلها را از جا کنده و در دریاها به همراه رسوبات دفن کرده اند که طی سالیان بسیار در از آنها به زغال سنگ تبدیل شده اند. در مناطق مختلف ایران از جمله سیستان و بلوچستان زغال سنگ استخراج می شود. ایران از جمله کشورهای صادرکننده ی نفت و گاز به جهان است و از این طریق درآمد بسیاری را کسب میکند که صرف فعالیتهای اقتصادی در کشور میشود. ۵- انرژیهای نو (تجدیدپذیر) این دسته از انرژیها تمام شدنی نیستند و همواره میتوان
از آنها استفاده نمود. مانند: آب، باد و خورشید
الف) انرژی خورشید:کشور ما از آفتاب خوبی برخوردار است. از انرژی خورشیدی: می توان برای گرم کردن هوا آب و تولید الکتریسیته استفاده کرد.
ب)انرژی باد: در مناطق بادخیز کشور میتوان با به کار گرفتن توربینهای بادی از آن الکتریسیته و یا حرکت تولید کرد مانند نیروگاه بادی منجیل
ج) انرژی آب: با بستن سد بر روی رودهای پرآب و با استفاده از فشار آب ذخیره شده توربینها به حرکت درآمده و الکتریسیته تولید میشود با توجه به این که منابع آبی در کشور ما محدود است سدهای بسیاری بر روی رودهای پرآب کشور احداث شده است.
۶-انرژی هسته ای: این انرژی از شکافتن هسته ی برخی از عناصر مثل اورانیوم ایجاد شده که گرما و انرژی زیادی تولید میکند و موجب تبخیر آب و حرکت توربینها شده و برق تولید می کند. انرژی هسته ای تجدیدپذیر نیست و روزی معادن آن تمام میشود.
تفاوت این انرژی با سایر انرژیها در این است که انرژی بسیار زیادی تولید میکند معادن اورانیوم را در استان یزد و نیروگاه اتمی را در استان بوشهر میتوان دید. تولید برق علاوه بر نفت و گاز بیشترین انرژی که ما استفاده میکنیم برق است که از طریق سدهای آبی و نیروگاههای حرارتی ایجاد میشود.
با توجه به این که کشور ما بسیار کم آب ،است ۸۵ درصد برق ما برق حرارتی است که برای تولید آن میلیونها بشکه نفت و گاز سوزانده شده است.
در مقایسه ی انواع منابع انرژی باید به مسائلی همچون ایجاد آلودگی ارزان و گران قیمت بودن وسایل آن، تجدیدپذیری و قابلیت ذخیره سازی آن توجه کرد.
۹- با توجه به تجدیدناپذیری بسیاری از منابع مورد مصرف باید در مصرف این منابع نهایت دقت و صرفه جویی را انجام داد.
۱۰)برچسب انرژی هفت رنگ دارد. در هر وسیله ی برقی اگر فلش برچسب انرژی به سمت رنگ سبز پررنگ باشد آن وسیله انرژی الکتریکی کمتری مصرف می کند.

نکات فصل پنجم

۱- دین اسلام از سرزمین عربستان طلوع کرد.
۲- هجرت پیامبر از مکه به مدینه مقدمه ی تشکیل حکومت اسلامی شد و از آن روز به بعد مردم بسیاری به دین اسلام دعوت
شدند و دین اسلام گسترش یافت پس از رحلت پیامبر مسلمانان اسلام را به خارج از عربستان گسترش دادند. ۳- گسترش دین اسلام به قاره های اروپا و آفریقا رسید.
۴- مسلمانان تحت تأثیر قرآن و تعالیم دینی اسلام که به تفکر و آموختن علم اهمیت زیادی می داد در زمینه های مختلف پیشرفت کردند. ۵- در این دوره هنرمندان صنعت گران دانشمندان، فیلسوفان و مهندسان زیادی ظهور کردند که در این میان، ایرانیان سهم بسیار بزرگی در گسترش و پیشرفت علمی داشتند.
۶) در دوره ی اسلامی به دانشمندان حکیم میگفتند چون آنها در چند علم استاد بودند.
۷)در دوره ی اسلامی اغلب دانشمندان کتابهای خود را به زبان عربی مینوشتند تا زبان عربی و دین اسلام به جهان شناسنانده شود.
۸ )خط زمان: نشان میدهد که هر واقعه در چه زمانی اتفاق افتاده است.
صد سال مساوی یک قرن یا یک سده است.
از سال یکم تا سال ،پنجاهم نیمه ی اول قرن است و از سال پنجاهم تا صدم نیمه ی دوم قرن به حساب می آید.

۹) مهمترین علل پیشرفت علمی مسلمانان

الف) تعالیم دین اسلام مهمترین علت پیشرفت علمی مسلمانان بود، زیرا انسانها را به تفکر درباره ی آفرینش جهان، حرکات سیارات زندگی جانوران و گیاهان دعوت می کرد.
پیامبر گرامی اسلام فرمودند به دنبال علم باشید حتی اگر مجبور باشید تا چین بروید.»
ب) ترجمه: با گسترش سرزمینهای اسلامی و فتح ایران و یونان گذشته علوم و فنون بسیاری در اختیارمسلمانان قرار گرفت که این آثار را از زبان پهلوی و یونانی به عربی ترجمه کردند.
ج) حمایت فرمانروایان از دانشمندان فرمانروایان در آن دوره از دانشمندان و هنرمندان حمایت بسیار میکردند که باعث ایجاد کتابخانه و مدارس و مراکز علمی شد.
د- نیازهای جدید جوامع مسلمانان مسلمانان برای تعیین قبله، پی بردن به ساعات طلوع و غروب خورشید و تقویم برای انجام عبادات ونیز کشتیرانی نیاز به علم ریاضی و نجوم داشتند.
دستگاه اسطرلاب موقعیت ستاره ها را نشان میدهد.
ه) تجارت و بازرگانی موجب انتقال علوم و فنون ازجایی به جای دیگر
و) کاغذسازی مسلمانان صنعت کاغذسازی را از چینی ها آموخته و آن را گسترش دادند.

۱۱-مراکز علمی جهان اسلام

الف) دانشگاهها و کتابخانه ها دانشگاه جندی شاپور در اهواز در زمان ساسانیان تأسیس شد و تا سیصد سال بعد از ورود اسلام به ایران به کار خود ادامه داد سامانیان نیز کتابخانه بزرگی را در کشور احداث کردند.
ب )نظامیه یکی از وزیران معروف ایرانی به نام خواجه نظام الملک این مدارس را تأسیس کرد. عده ی زیادی در آنجا به علم آموزی مشغول بودند که حکومت خرج تحصیل و زندگی آنها را می پرداخت.
ج)از بین این مدارس نظامیه های نیشابور و بغداد معروف بودند دانشگاههای امروزی تقلیدی از مدارس نظامیه است. ۱۲- رصدخانه ها رصدخانه محل تحقیق درباره ستارگان بود شهرهایی چون ،اصفهان بغداد و ری دارای رصدخانه بودند. ۱۳- بیمارستانها نخستین بیمارستانی که از آن اطلاعی در دست است بیمارستان و مدرسه ی پزشکی دانشگاه جندی شاپور است. معروف ترین بیمارستان دوره ی اسلامی بیمارستانی است که عضدالدوله دیلمی بنا کرد که در آن داروخانه ای نیز داشت. ۱۴ عصر تاریکی در اروپا در آن دوره که سرزمینهای اسلامی در علوم و فنون پیشرفت کرده بودند اروپاییان در جهل و خرافات زندگی میکردند. بعدها آنها آثار اسلامی را ترجمه کردند و از این طریق علوم و فنون به اروپا انتقال یافت.

نکات فصل ششم

۱- شهر اصفهان مرکز استان اصفهان واقع در کوهپایه های زاگرس است از بین این شهر زاینده رود میگذرد.
این شهر با جمعیت حدود ۲ میلیون نفر پس از تهران ومشهد پرجمعیت ترین شهر ایران است.
۴-برای مشاهده ی مکانهای دیدنی و آثار تاریخی هر منطقه میتوان از نقشه ی گردشگری استفاده کرد. ۵- در دوره های اسلامی اصفهان چند بار به عنوان پایتخت انتخاب شده است اما اوج شکوفایی این شهر مربوط به دوره ی صفویه است. ۶- به دلیل حمایت پادشاهان صفوی تعداد زیادی از صنعتگران ،معماران هنرمندان و دانشمندان به شهر اصفهان آمدند و آثارباشکوهی به وجود آوردند که این شهر به نصف جهان معروف شد.

۷-مکانهای دیدنی شهر اصفهان:

الف) میدان امام نقش جهان این میدان به فرمان شاه عباس صفوی در مرکز شهر اصفهان ساخته شد که در آن زمان یکی از بزرگترین میدانهای جهان بود. در اطراف این میدان بزرگ چهار بنای تاریخی قرار دارد.
۱) مسجد شیخ لطف الله:این بنا به فرمان شاه عباس ساخته شد تا شیخ لطف الله در آن نماز برگزار کند و به تدریس و تربیت شاگردان بپردازد. گنبدزیبای این مسجد نشانه ی معماری اسلامی است.
(۲) مسجد امام (جامع عبّاسی) این مسجد از شاهکارهای دوره ی اسلامی است که دارای مشخصات زیر است:
چهار ایوان در چهار جهت جغرافیایی دارد.
ارتفاع مناره های مسجد به ۴۰ متر میرسد و داخل آن پله های مارپیچی وجود دارد که از آن بالا میرفتند تا اذان بگویند و یاخبررسانی کنند. سنگهای مرمر در بنای آن به کار رفته است. کتیبه ها: نوشته هایی بر روی سنگ یا کاشی بودند که آیات قرآن دعا و نام امامان بزرگوار را روی آن مینوشتند.
 خط: برخی از کتیبه ها به قلم استاد علیرضا عباسی است.
کاخ عالی قاپو این کاخ در ۶ طبقه با حدود ۵۰ اتاق بنا شده است که مرکزدستورات و امور کشوری شاه عباس بود.
درباریان در ایوان کاخ به تماشای چوگان بازی جشنها یا رژه های سربازان می پرداختند.
نقاشی های مینیاتوری زیبای این کاخ کار استاد رضا عباسی است.
تشکیل حکومت صفویه در اوایل قرن دهم هجری اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران نابسامان بود و حکومت قدرتمندی در ایران وجود نداشت. در این زمان شاه اسماعیل سلسله ی صفویه را تأسیس کرد.
مشهورترین پادشاه صفوی شاه عباس اول است که اصفهان را به عنوان پایتخت انتخاب کرد.
صفویان مذهب شیعه را در کشور رواج دادند و از عالمان دینی و مراسم مذهبی حمایت کردند و مساجد بسیاری ساختند.

۹.اقدامات دوره ی صفویه در ایران

(۱) تشکیل سپاه قدرتمند و یک پارچه برای سرکوبی مخالفان مانند عثمانیها در غرب و ازبکان در شرق (۲) رونق تجارت صفویه از راه خشکی و دریا کالاهای صادراتی چون پارچه های ابریشمی و زربفت سنگهای قیمتی و خشکباررا به دیگر کشورها ارسال می کردند.
ساختن راه و کاروانسراها به عنوان محل استراحت و تأمین آذوقه ی مسافران و همچنین تأمین امنیت راه ها و کاروانسراها. (۴) حمایت از هنرمندان آنها از هنرمندان و صنعتگران و دانشمندان برای ساخت بناهای تاریخی حمایت میکردند و مخارج و درآمد شاه و درباریان از راه مالیاتهایی بود که از کشاورزان
،بازرگانان صنعتگران و همه ی مردم میگرفتند.
۱۰. به آنچه که جهانگردان از دیده ها شنیده ها و خاطرات خود از سفرها مینوشتند و یا نقاشی میکردند سفرنامه می گویند.