کاربرگ و آزمون فصل سوم علوم دوم دبستان به همراه خلاصه فصل

کاربرگ و آزمون فصل سوم علوم دوم دبستان به همراه خلاصه فصل

خلاصه فصل سوم علوم دوم 

کره زمین دارای دو نوع حرکت است. یکی حرکت وضعی که در اثر چرخش زمین به دور محور خودش حاصل میشود و باعث شب و روز می گردد و دیگری حرکت انتقالی زمین است که حاصل چرخش زمین به دور خورشید میباشد که باعث پیدایش سال و فصل های مختلف می گردد . خورشید منبع اصلی انرژی مورد نیاز زندگی موجودات زنده میباشد.
اهداف پیامدها
در پایان این درس انتظار میرود دانش آموزان بتوانند
(۱) تغییرات دمای هوای شبانه روز را که دارای روند تغییرات منظمی ،است ثبت کنند
(۲ ) روند تغییرات دمای هوا را بر اساس زمان بندی ثبت کرده و آن را به حرکت زمین به دور خود ربط دهند. چگونگی تغییرات دما و ارتباط آن با حرکت زمین به دور خود را با جزئیات و اطلاعات جمع آوری شده بیشتری نشان دهند.

مواد و وسایل آموزشی فصل زندگی ما و گردش زمین

چراغ مطالعه ،چراغ قوه، سیم رابط بلند ،برق چراغ الکلی گلدان با گیاه ،توپ چند میوه گرد دو دماسنج دو بشقاب، سه پایه نخ، مقداری دانه لوبیا ظروف شیشهای مانند بشر، مقداری پارچه

دانستنیها برای معلم

حرکت وضعی زمین

گردش زمین به دور محور فرضی که از دو قطب آن میگذرد را حرکت وضعی می نامند . این گردش در مدت 23 ساعت و 56 دقیقه و 4 ثانیه انجام میگیرد که به طور اختصار 24 ساعت در نظر گرفته می شود .حرکت زمین به دور محور خود در جهت خلاف عقربه ساعت از غرب به شرق صورت میگیرد . این گردش سبب میشود که در هر زمان فقط نیمی از سطح آن به وسیله ی خورشید روشن و نیمه ی دیگر تاریک باشد. نیمه روشن و تاریک روی زمین بر اثر حرکت وضعی به طور مرتب جای یکدیگر را می گیرند به طور مثال طلوع خورشید در کشور ما حدود یک ساعت و 20 دقیقه در شرقی ترین نقطه ی آن زودتر از غربی ترین نقطه ی آن روی میدهد و به همین علت است که مثلاً ظهر شرعی مشهد زودتر از تهران و ظهر شرعی تهران زودتر از ظهر شرعی تبریز اتفاق افتد. طول مدت شب و روز در محلها و زمانهای مختلف با هم متفاوت است . روز اول فروردین و روز آخر تابستان تقریباً همه ی نقاط زمین دارای روز و شب مساوی هستند یعنی همه ی نقاط زمین دارای 12 ساعت روز و 12 ساعت شب هستند . از روز 2 فروردین به آرامی طول روز چند دقیقه ای اضافه میشود و همان مقدار از طول شب کاسته میشود در اول تیرماه در نیمکره ی شمالی زمین، بلندترین روز و کوتاهترین شب ( البته در نیمکره جنوبی برعکس یعنی بلندترین شب و کوتاهترین روز) را داریم و از این روز به بعد یعنی 2 تیر رفته رفته از طول روزها کاسته و به طول شب اضافه میشود تا این که دوباره در آخر شهریورماه همه ی نقاط زمین باز هم 12 روز و 12 ساعت شب خواهند داشت از آخر شهریور، رفته رفته هر شب چند دقیقه طولانی تر از شب قبل می شود و طول روزها چند دقیقه کوتاهتر از روز قبل میشود این روند تا آخر آذرماه ادامه پیدا میکند در شب آخر پاییز نیمکره شمالی بلندترین شب و کوتاهترین روز را خواهد داشت ( البته در نیمکره ی جنوبی برعکس یعنی بلندترین روز و کوتاهترین شب را خواهد داشت.

چرخش زمین و دمای هوا

با طلوع خورشید انرژی آن به زمین میرسد و زمین شروع به گرم شدن می کند کمی طول کشد تا تشعشع حرارتی منعکس شده از زمین آغاز شود باید توجه داشته باشید که تابشهای خورشید وقتی از هوا عبور می کنند تا به زمین برسند مقدار بسیار ناچیزی از انرژی جذب هوا میشود ولی زمانی که به زمین برمی خورد و منعکس می شود، طول موج امواج تغییر میکند و این بار به راحتی جذب هوا میشوند این پدیده در تمام طول روز ادامه دارد دمای روزانه در یک روز آفتابی در ساعت 2 بعد از ظهر به حداکثر خود میرسد و پس از آن شدت تابش کم شده و بعد از غروب آفتاب متوقف می شود اما به علت گرم بودن زمین تا مدتی پس از غروب نیز تشعشع حرارتی ادامه دارد. در طول شب دمای هوا باز هم کاهش پیدا می کند . این کاهش تا کمی پس از طلوع خورشید ادامه دارد ) توجه داشته باشید به علت شکست نور خورشید به هنگام طلوع حدود 4 دقیقه قبل از اینکه نور خورشید به محل ایستادن ما بتابد ما خورشید را میبینیم باید توجه داشت که وجود ،ابر باد و بارش ممکن است زمان حداکثر و حداقل دما را تغییر دهد.

شب و روز و رفتار جانداران

بیشتر رفتارهای جانداران دارای نظم دوره ای است و اغلب این رفتارهای دوره ای با بعضی از خواص محیط فیزیکی مانند جهت نور شدت نور مدت زمان دوام نور که همه اینها بستگی به شب و روز و تغییرات مربوط به آن دارند. به طور مثال امروزه معلوم شده که بسیاری از جانوران ساعات روز را از تغییر محل خورشید در آسمان در می یابند . گیاهان نیز مانند جانوارن در برابر تغییرات روزانه و فصلی شدت نور حساسند و بسیاری از فعالیتهای دوره ای و منظم آنها به طول شب و روز و میزان تابش نور بستگی دارد
زمین دائم در حال حرکت به دور خود و به دور خورشید است.
همیشه یک طرف کره زمین به طرف خورشید است.
زمین به دور خود می چرخد این چرخش روز و شب را به وجود می آورد.
حرکات زمین سبب میشود تا نور و گرمای خورشید به طور مساوی به همه نقاط زمین نرسد و دمای نقاط مختلف آن با هم متفاوت باشد.
همه جانداران به گرما و نور خورشید نیاز دارند.
تغییرات دما سبب تغییر رفتار جانداران می شود.

نکات آموزشی و فعالیت های پیشنهادی فصل سوم علوم 

از دانش آموزان می خواهیم فعالیت زیر را به وسیله چراغ قوه یا لامپ و یک توپ در گروه انجام دهند:
دانش آموزان با راهنمایی معلم توپ را به عنوان زمین و لامپ یا چراغ قوه را به عنوان خورشید در نظر بگیرند بخش روشن و تاریک را مشاهده کنند و منطقه روشن را روز و بخش تاریک را شب نامگذاری کنند روی کتاب درسی از بچه ها سؤال کنید که آیا اندازه قسمت تاریک و روشن را میتوان زیاد یا کم کرد؟ با تکرار فعالیت بهتر است بچه ها مرز قسمت تاریک و روشن را با ماژیک مشخص کنند و با جابجا کردن چراغ قوه یا توپ چندبار مرز را علامت زده زیاد یا کم شدن را با هم مقایسه کنند . مرزی که دانش آموزان کنند را دایره روشنایی می نامیم که نیازی نیست دایره روشنایی به بچه ها گفته شود توجه :اندازه ی قسمت تاریک و روشن زیاد یا کم نمی شود.
1.برای نشان دادن حرکت وضعی زمین از روش ایفای نقش استفاده می نماییم ( به وسیله 5 دانش آموز)  استفاده از کلمه ی حرکت وضعی برای بچه ها لازم نیست.
2. برای آشنایی دانش آموزان با دماسنج بهتر است معلم دماسنج را در اختیار آنان قرار دهد تا آن را خوب مشاهده کنند و همین طور به بالا و پایین رفتن مایع دماسنج در اثر گرما و سرما پی ببرند حتماً نکات ایمنی در ارتباط با چراغ الکلی از طرف معلم مورد توجه قرار گیرد. دمای دماسنج با راهنمایی معلم خوانده و یادداشت شود. پیشنهاد میشود که به عنوان فعالیت خارج از مدرسه به کمک اولیا تغییرات دما در شبانه روز را دانش آموزان به وسیله دماسنج یادداشت کنند و به کلاس بیاورند توجه دانش آموزان را به این نکته جلب میکنیم که اختلاف دمای شب و روز در نواحی کویری به حدود 50 درجه سانتی گراد می رسد در حالی که این مقدار در نواحی مسکونی خیلی کمتر از آن است آیا میدانید این اختلاف دما در مسکونی شما چند درجه سانتی گراد است؟ پیشنهاد می شود از دانش آموزان خواسته شود که آزمایشی را طراحی کنند که در آن پی ببرند که گیاهان برای رشد نیاز به نور خورشید دارند . پس از انجام آزمایش نمونه ها برای مقایسه و نتیجه گیری به کلاس آورده شود.

کاربرگ و آزمون فصل دوم علوم سوم دبستان