22 بازی فکری برای کودکان پیش دبستانی

22 بازی فکری برای کودکان پیش دبستانی

انجام بازی های فکری باعث تقویت حافظه ، افزایش دقت و تمرکز ، تقویت مهارتهای شناختی و مهارتهای حل مسئله (به ویژه در کودکان) و رشد ذهنی کودکان می شود .در این مقاله نمونه هایی از این بازی ها را مرور میکنیم...

بازی های فکری به طور خلاصه به بازیهایی گفته می شودکه در آن ذهن درگیر برنامه ریزی برای پیدا کردن راه حلی برای به نتیجه رسیدن و حل کردن یک موضوع است .

انجام بازیهای فکری باعث تقویت حافظه ، افزایش دقت و تمرکز ، تقویت مهارتهای شناختی و مهارتهای حل مسئله (به ویژه در کودکان) و رشد ذهنی کودکان می شود .

روان‌شناسان و جامعه‌شناسان بر این باورند که بازی در سال‌های اولیه برای کودک بسیار حیاتی است و به جز پدید آوردن شادی، برای رشد جسمی و روان‌شناختی کودک اهمیت ویژه‌ای دارد.

1-بازی های شاد

 روی کاغذهای مربعی شکل، تصاویر مختلفی از چهره هایی را ترسیم کنید که به نوعی ناراحت، عصبانی، غمگین و بیمار هستند. کاغذها را داخل سبد بگذارید. از کودک بخواهید یکی از کاغذها را بیرون بیاورد و چهره روی کاغذ را با پانتومیم بازی کند. به طور مثال، برای چهره «غمگین»، کودک باید ادای گریه کردن در بیاورد. وظیفه بچه های دیگر این است تا از او بخواهند احساس بهتری داشته باشد. ابتدا آنها باید از کودک سوال بپرسند؛ چرا غمگینی؟ چطور می توانم به تو کمک کنم؟ و … . کودکی که پانتومیم بازی می کند، پاسخ سوال ها را می دهد و کودکان دیگر سعی می کنند برای داشتن احساس خوب به او راهکاریی ارایه کنند. به طور مثال، او را در آغوش بکشند یا به او بگویند متاسفم.

نکته آموزشی این بازی: همدردی. همدردی یکی از بهترین فضیلت های انسان ها است. کودک تا زمانی که احساس ناراحتی نداشته باشد، متوجه نمی شوند چگونه می توانند به دیگران احترام و مهربانی خود را عرضه کنند.

نکته آموزشی والدین: برای این بازی باید وسایل متنوعی همچون پلاستیک غذا، حیوانات پلاستیکی، جعبه کار پزشکی و … در اختیار داشته باشید. هر چه وسایل همدردی بیشتر در دست باشد، کودک با خلاقیت بیشتری به دوست خود کمک می کند تا ناراحتی اش را فراموش کند. به طور مثال، اگر باند داشته باشد، می تواند دست مثلا آسیب دیده خود را بانداژ کند.

2-حدس کلمات

به نوبت از بچه ها بخواهید چیزی در ذهن خود تصور کنند و آن را توضیح دهند. به طور مثال: «چیزی که من تصور کرده ام سبز رنگ است.» کودکان دیگر باید حدس بزنند که آن چیست: «درخت!»، «تی‌شرت بابا!» یا .. . هر کس درست حدس بزند می تواند کلمه ای در ذهن خود تصور کند.

نکته آموزشی این بازی: صبر. کودکان با این بازی صبر کردن را می آموزند. این بازی باعث می شود تا کودکان ساکت و آرام بنشینند و به حرف های دیگران گوش کنند تا نوبتشان فرا برسد.

نکته آموزشی والدین: انجام این بازی در مکان های کسل کننده ای همچون فرودگاه برای کودکان سرگرم کننده و جالب است.

3-دیدن نیمه پر لیوان

روش بازی: شروع به تعریف داستانی کنید که با یک اتفاق بد و منفی آغاز می شود (یک روز رادین احساس عصبانیت داشت زیرا هوای بیرون خیلی گرم بود …). از کودک بخواهید داستان را به گونه ای ادامه دهد که اوضاع بهتر شود. به طور مثال، «اما از شانس خوب، یک دریاچه خنک در آن نزدیکی ها بود که می توانست در آن شنا کند.» سپس کودک دیگری یک داستان با شروع منفی نقل می کند و کودکی دیگر آن را به روش مثبت ادامه می دهد.

نکته آموزشی این بازی: مثبت اندیشی.

چرا تاثیر دارد: باعث می شود تا کودک بیاموزد می توان با نگاه مثبت و دید خوب اتفاق های ناگوار را نیز به نتیجه خوشایند و مثبتی رساند.

4-گفتن حقیقت

روش بازی: اعضای خانواده را دور هم جمع کنید و به همه شرکت کننده ها اجازه تمام کردن جمله را بدهید: «من ترسیدم وقتی … »، پدر و مادر نیز می توانند با گفتن کلمات خود جمله را تمام و در بازی شرکت کنند. («من ترسیدم وقتی رادین در مغازه قایم شد و نتوانستم او را پیدا کنم»). وقتی همه این جمله را با داستان خود تمام کردند، سراغ کلمه یا عبارت نیمه تمام دیگری بروید. من خوشحال شدم .. من تعجب کردم … و … .

نکته آموزشی این بازی: صداقت. وقتی به کودک خود فرصت بیان احساساتش را می دهید، در واقع به او می آموزید می تواند بدون ترس احساسات واقعی خود و حقیقت را بیان کند. کودکان با نگاه کردن به داستان های پدر و مادر یاد می گیرند تا حقیقت را بگویند. هنگامی که بسیار شفاف و روشن سخن می گوید و جلوی کودک از دیگر اعضای خانواده حمایت می کنید، به طور غیر مستقیم رفتار سالم و درست را به کودک آموزش می دهید.

نکته آموزشی والدین: داستان های فرزند خود را به عنوان آغاز کننده بازی بعدی بازی در روزی دیگر یادداشت کنید. به طور مثال: «آیا هنوز هم رعد و برق باعث وحشت تو می شود؟» یا «آیا لحظه شاد

دیگری را به خاطر می آوری؟»

5-جست‌وجوی گنج

روش بازی: یک تکه کاغذ را در اتاق کودک مخفی کنید و به او اجازه دهید پس از مسواک زدن دندان هایش به دنبال آن بگردد. اگر مشکل داشت به او اشاره ها کمک کننده ای بدهید، به طور مثال بگویید: «داری نزدیک می شوی.»

نکته آموزشی این بازی: همکاری برای خواب

چرا تاثیر دارد: هنگام خواب وقتی کودکان می توانند زمان بیشتر را با پدر یا مادر خود صرف کنند، بسیار خوشحال تر هستند و بیشتر به حرف والدینشان گوش می کنند.

6-پیروی از فرمانده گروه

روش بازی: بچه ها را یک جا جمع کنید و به آنها بگویید شما رهبر گروه هستید و آنها باید هر کاری شما انجام می دهید، تکرار کنند. در حالی که بالا و پایین می پرید و کف می زنید به سمت اتاق بروید. سپس شروع کنید به جمع کردن وسایل دور اتاق و قرار دادن آنها در جاهای خود. سپس اجازه دهید یکی از بچه ها نقش رهبر را ایفا کند و در انتها مثلا به او بگویید: «آفرین! چه اتاق تمیزی!»

نکته آموزشی این بازی: مرتب کردن به هم ریختگی ها.

چرا تاثیر دارد: کودکان متوجه می شوند پس از بازی، خودشان هم می توانند اسباب بازی هایشان را جمع کنند و سرجایشان بگذارند. مخصوصا اگر این کار را به طور گروهی انجام دهند بیشتر لذت خواهند برد.

7-بازی هم‌زمانی

روش بازی: به کارهایی فکر کنید که می توانید هم‌زمان انجام دهید. (مثل: دست زدن و آواز خواندن) و کارهایی که نمی توانید (مثل: ایستادن و نشستن) و آنها را نشان دهید. از اینکه کارتان احمقانه جلوه می کند، خجالت نکشید و مثلا سعی کنید در آن واحد هم بنشینید و هم بایستید. سپس به کودک خود فرصت دهید تا کارهایی که به ذهنش می رسند را انجام دهد. (من نمی توانم هم‌زمان دماغم را بگیرم و هم‌زمان نفس بکشم. اما می توانم انگشتان پایم را با دست بگیرم و هم‌زمان بخندم). این بازی را نوبتی انجام دهید؛ یک بار شما و دفعه بعد کودکتان.

نکته آموزشی این بازی: ایجاد وقفه در کارهای دیگران بی ادبی است.

نکته آموزشی والدین: برای کودکان بسیار سخت است متوجه شوند نمی توانند همیشه همه حواس شما را به خود جلب کنند. این بازی به آنها کمک می کند تا صبورتر باشند و کمتر وسط کار کسی بپرند. به این ترتیب، هنگامی که تلفن صحبت می کنید یا شام درست می کنید، کمتر دردسر ایجاد میکنند..

8-بازی دزدان دریایی

یکی از بازیکنان(محافظ گنج) با چشمان بسته پشت به کودک یا گروهی از کودکان می نشیند و گنجی مانند یک بسته بیسکویت را محافظت می کند.

کودک دیگر(دزد دریایی) باید خیلی آهسته و پاورچین به گنج نزدیک شود. اگر محافظ گنج از نزدیک شدن بازیکن دیگر، صدایی شنید سریع برمی گردد و چشمانش را باز می کند، اگر دزد دریایی در همان لحظه مانند مجسمه منجمد شده بود، غیرقابل دیدن می شود. او صبر می کند تا محافظ گنج رویش را برگرداند و دوباره به خواب رود. اگر دزد دریایی در حالت مجسمه حرکت کرد یا تکان خورد، باید به نقطه شروع بازی برگردد و دوباره ادامه دهد. کودکی که بدون دیده شدن به گنج برسد، برنده جایزه یا گنج است. کودکان به نوبت این بازی را انجام می دهند.

مهارت های کلیدی این بازی: کنترل ماهیچه ها، هماهنگی جسمانی، خودآگاهی و هماهنگی با دیگران

9-بازی کشف منبع صدا

از اسباب بازی های موزیکال، ساعتی که تیک تاک می کند و یا گوشی موبایلی که با صدای ضعیف وز وز می کند یا آهنگ خفیفی پخش می کند، استفاده کنید.

آن را جایی از اتاق، زیر ملحفه یا پتویی پنهان کنید و از کودک بخواهید با گوش دادن به صدای ضعیفی که می شنود، آن را پیدا کند. می توانید قرار بگذارید که کودک سینه خیز به دنبال شیء پنهان بگردد تا فعالیت جسمانی متفاوتی را هم به آن افزوده باشید.

مهارت های کلیدی این بازی: گوش دادن، حافظه، حل مسئله

10-بازی چمدان

این بازی می تواند به صورت خانوادگی برگزار شود.

نوبت هرکسی که بود می گوید: “من در چمدانم یک …(حوله یا شیء دیگر) گذاشته ام.”

نفر بعدی باید بگوید: “من در چمدانم یک حوله و یک…(مثلاً کلاه) گذاشته ام.”

هر بازیکن باید نام تمام اشیائی که قبلاً گفته شده را به یاد بیاورد و یک شیء به آن ها اضافه کند. بازیکنی که نتواند نام اشیاء قبلی را به یاد آورد، حذف می شود.

برای جالب تر شدن بازی می توان اشیاء غیرعادی را هم در چمدان قرار داد. مثلاً یک کامیون، یک تلویزیون یا یک شخص را.

مهارت های کلیدی این بازی: مهارت های زبانی، گنجینه لغات و حافظه

11-بازی شکار دایناسور

شما به یک سبد بزرگ و تعدادی دایناسور یا حیوانات پلاستیکی و یا سایر اسباب بازی های مورد علاقه کودک نیاز دارید. سبد را به کودک بدهید تا تعدادی از اسباب بازی های مورد علاقه اش را در آن بریزد. به کودک بگویید تصور کن که همه این ها دایناسورهایی هستند که تو باید آن ها را شکار کنی. سپس آن ها را بشمارید و مثلاً بگویید ۵ تا دایناسور بزرگ ، ۶ تا کوچک و ۱۰ تا متوسط(می توانید آن ها را کنار هم قرار داده و یک عکس هم از آن ها بگیرید.)

سپس کودک را به اتاق دیگری بفرستید و تمام دایناسورها را در جاهای مختلف اتاق پنهان کنید و کودک را صدا بزنید.

سبد را به کودک بدهید تا تمام آن ها را پیدا کند. برای اطمینان از پیدا شدن همه، آن ها را بشمارید و یا به عکسی که گرفته بودید مراجعه کنید.

مهارت های کلیدی این بازی: دقت و توجه، تفکر خلاق و حل مسئله

12-بازی موجود بامزه

هر بازیکن تکه کاغذی دارد و در نیمه بالایی آن، نیم تنه ی بالایی یک شخص بامزه، حیوان و یا یک موجود خیالی را بدون اینکه به دیگران نشان بدهد و یا بگوید، رسم می کند. وقتی بازیکن ها نقاشی را تمام کردند، کاغذ را طوری تا می زنند که فقط کمی از خطوط انتهایی تصویر دیده شود .

بازیکن ها تصاویر رسم شده و تا خورده را مبادله می کنند و هر کس نیمه پایینی تصویری را که گرفته است، کامل می کند. بازیکنان قبل از پایان کار نباید نیمه بالایی تصویر را ببینند.

در پایان، همه تصاویر را باز می کنند و تصویر کامل شده را می بینند.

مهارت های کلیدی این بازی: ترسیم، مهارت های دیداری و خلاقیت

13-اعداد اهنگین

روشی سرگرم‌کننده برای یادگیری اعداد؛ تنها به کارت‌هایی از اعداد و اشیای مختلف به تعداد ۱ تا ۱۰ عدد نیاز دارید.

اشیا را در تعداد‌ متفاوت به‌شکل ردیفی یا دایره‌ای در نقاط مختلف بچینید. در هنگام پخش موسیقی کودک محیط را می‌گردد و اشیا و تعداد آنها را بررسی می‌کند. با پایان موسیقی شما عددی را انتخاب می‌کنید و کودک باید در مقابل شیئی بایستد که به تعداد عدد انتخاب‌شده است. این بازی روش خوبی برای یادگیری شمردن و نیز شناسایی اعداد است. همچنین می‌توانید الفبا یا اشیا را جایگزین اعداد کنید.

14-پازل

پازل مانند خوراکی است که مزه‌ها و مواد مغذی متنوع بسیاری را یک‌جا در خود دارد. کودک را باید در سن پایین با این بازی سرگرم کنید، زیرا بچه‌های بزرگ‌تر بازی‌های هیجان‌انگیزتر را ترجیح می‌دهند.

نباید از این بازی غافل شوید؛ از هماهنگی دست‌ها و چشم‌ها گرفته تا قدرت استدلال منطقی با این بازی تقویت می‌شوند. مهم‌ترین امتیاز آن تقویت اعتماد به نفس است که هر بار با کامل کردن پازل ایجاد می‌شود.

15-بازی نقش ها

فرقی نمی‌کند معلم، پزشک، پرستار یا جادوگر خبیث در برابر جادوگر مهربان باشد؛ انتخاب‌ بی‌شمار است. بازی کردن نقش‌های مختلف یا همان خاله‌بازی خودمان، راه خوبی برای پرورش خلاقیت و تخیل است. این بازی همچنین در شکل‌گیری اصول اخلاقی در کودک مؤثر است، زیرا موقعیت‌های مختلف اجتماعی را در بازی تجربه می‌کند و سپس بر مبنای تجربه‌اش در واقعیت عمل می‌کند.

16-بازی های سازه ای

بازی‌ سازه‌ای نوعی بازی فکری کودکان در خانه و مهدکودک است. این بازی‌ها سابقه‌ی طولانی دارند و باوجود تغییراتی در طول سالیان، هنوز هم طرفدار دارند. تنها به چند قطعه در رنگ‌ها و شکل‌های مختلف نیاز دارید؛ باقی را به خلاقیت کودک‌ خود بسپارید. تشخیص رنگ‌ها و شکل‌ها، خلاقیت و تقویت ذهن، همگی به پیشرفت کودک کمک می‌کنند.

17-پیدا کردن چیز ها

کافی است کارت‌هایی عکس‌دار داشته باشید که با وسایل محیط اطراف کودک تطابق داشته باشند؛ فرقی هم نمی‌کند در خانه، پارک یا مدرسه باشید. به کودک‌تان عکس توپ را نشان بدهید و از او بخواهید آن را پیدا کند. با این بازی تلفظ را به کودک یاد می‌دهید، توانایی شناخت اشیا و نیز توانایی‌های ادراکی او را نیز تقویت می‌کنید.

18-کشف کلمه ها

با استفاده از کارت، نشان‌ها یا قطعات دارای حروف الفبا، کلمه‌های مختلفی بسازید. سپس از کودک‌تان بخواهید کلمه متناظر را از میان کارت‌ها پیدا کند. برای مثال با حروف الفبا کلمه «پرنده» را بسازید، سپس کودک را تشویق کنید، عکس پرنده را از میان کارت‌های اطرافش پیدا کند. این بازی به یادگیری حروف الفبا، تقویت حافظه و توانایی کلمه‌سازی کمک می‌کند.

برای استفاده از کاربرگ های ماز اینجا کلیک کنید

19-دیدن نیمه پر لیوان

شروع به تعریف داستانی کنید که با یک اتفاق بد و منفی آغاز می شود (یک روز رادین احساس عصبانیت داشت زیرا هوای بیرون خیلی گرم بود …). از کودک بخواهید داستان را به گونه ای ادامه دهد که اوضاع بهتر شود. به طور مثال، «اما از شانس خوب، یک دریاچه خنک در آن نزدیکی ها بود که می توانست در آن شنا کند.» سپس کودک دیگری یک داستان با شروع منفی نقل می کند و کودکی دیگر آن را به روش مثبت ادامه می دهد.

نکته آموزشی این بازی: مثبت اندیشی.

چرا تاثیر دارد: باعث می شود تا کودک بیاموزد می توان با نگاه مثبت و دید خوب اتفاق های ناگوار را نیز به نتیجه خوشایند و مثبتی رساند.

20-زبان جدید

اگر کودک بتواند ۲ زبان یا بیشتر (به‌جز زبان مادری) را صحبت کند، در هجی‌کردن و آموزش دستور زبان بهتر عمل می‌کند، زیرا الگوهای زبانی را بهتر درک می‌کند و درنتیجه فهم و به‌یادسپاری قواعد زبان برایش ساده‌تر می‌شود.

کودک تا ۶ سالگی بهترین مشاهده‌کننده و یادگیرنده است. او در هر لحظه، از پیرامونش می‌آموزد. آموزش زبان جدید توانایی او را برای یادگیری چیزهای تازه بیشتر می‌کند. یادگیری زبان هر دو نیم کره راست و چپ مغز را فعال می‌کند که منجر به یادگیری بهتر و تقویت قدرت درک آنها می‌شود. یادگیری زبان‌های مختلف تا ۵ سالگی یکی از بهترین تقویت‌کننده‌های مغز است.

21-مارپیچ ها و ماز ها

به چپ، راست، برگشت به عقب یا مستقیم به جلو؛ مارپیچ‌ها برای کودکان خیلی جذاب هستند.

این بازی موجب گسترش مهارت‌های گوناگونی می‌شود و برای تقویت فعالیت‌ مغز بسیار سودمند است. مارپیچ‌ها در انواع مختلف برای کودکان مفید هستند. تقویت مهارت‌های حرکتی، خلاقیت و توانایی حل مسئله از مزیت‌های این بازی برای کودکان است.

برای استفاده از کاربرگ های مخصوص امادگی دبستان و پیش دبستانی اینجا کلیک کنید

22-قایم موشک

این بازی قدیمی مانند اسمش مزیت‌های پنهان بسیاری دارد. یک نفر قایم می‌شود و دیگران باید او را پیدا کنند. هرچه تعداد افراد بیشتر، بهتر. در کنار فعالیت فیزیکی، این بازی باعث می‌شود کودک به مکان‌هایی که می‌تواند در آنها قایم شود یا آدم‌ها را آنجا پیدا کند، فکر کند. همچنین در سن پایین به تقویت مهارت حل مسئله و ارزیابی و شناسایی اشیا کمک می‌کند.

کلام اخر

تمامی بازی های گفته شده را میتوان با بازی های کامپیوتری و مخصوص گوشی هدفمند و اموزشی همراه کرد و کودک را برای مدرسه اماده نمود اما باید بخاطر داشته باشیم بازی با گوشی همراه و کامپبوتر باید به اندازه استاندارد باشد و استفاده بیش از اندازه از ان تاثیر عکس خواهد داشت.این بازی ها را میتوانید با جست و جو در اینترنت پیدا کنید.

 

با ارزوی بهبودی تمام بیماران

ملیکا بخشی