همه چیز در مورد هپاتیت و درمان آن

همه چیز در مورد هپاتیت و درمان آن

کبد، یکی از مهمترین و بزرگترین غدد داخلی بدن است که وظایف مهمی را به عهده دارد. از مهمترین وظایف این عضو می توان به مواردی مانند دفع سموم، ساختن پروتئین های حیاتی ، تنظیم مصرف قند خون ، سوخت و ساز چربی ها و ساخت برخی هورمونهای ضروری اشاره کرد. اختلال در عملکرد این عضو باعث بیماری هپاتیت می شود. این اختلال ممکن است در اثر عوامل مختلفی از جمله ویروس ها ، داروها، الکل، سموم، فعال شدن غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن ( بیماری اتوایمیون) ایجاد شود. با ما همراه باشید.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت یک بیماری التهابی کبدی است. این بیماری معمولاً در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، اما علل احتمالی دیگری نیز در ایجاد هپاتیت نقش دارند. این موارد شامل هپاتیت خودایمنی و انواع دیگر هپاتیت هستند که در نتیجه عوارض ثانویه داروها، سموم و الکل روی می‌دهند. هپاتیت خودایمنی نوعی بیماری است که در نتیجه ی تولید پادتن توسط بدن علیه بافت کبد ایجاد می شود. هنگامی که کبد ملتهب می‌شود، نمی‌تواند وظایفش را به‌خوبی انجام دهد. پیامد حاصل از این ناتوانی، ایجاد علایم و مشکلات سلامتی زیادی است که با هر نوعی از هپاتیت همراه هستند.

 این عارضه می‌تواند دارای خودمحدودکنندگی باشد (یعنی به‌طور خود به خودی یا بدون درمان خاصی برطرف شود) یا اینکه ممکن است به سمت فیبروز، سیروز یا سرطان کبد پیش برود. ویروس‌های هپایت رایج‌ترین علت هپاتیت در دنیا هستند. پنج ویروس اصلی هپاتیت وجود دارد که با حروف  A,B,C,D,E نشان داده می‌شوند. این ویروس‌ها به‌علت بیماری و مرگ‌و‌میری که سبب می‌شوند و نیز پتانسیل شیوع و همه‌گیری که دارند، بسیار نگران‌کننده هستند، به خصوص انواع B و C که موجب بروز بیماری مزمن در میلیون ها نفر شده و اصلی‌ترین علت سیروز و سرطان کبد هستند.

 

انواع رایج هپاتیت ویروسی کدامند؟

معمول‌ترین انواع هپاتیت ویروسی HAV,HBV,HCV هستند. البته امروزه تکنیک‌های پیشگیری و واکسن‌ها به‌طور قابل‌توجهی شیوع عفونت‌های هپاتیت ویروسی را کاهش داده‌اند.

 

هپاتیت A

هپاتیت A نوعی هپاتیت است که در نتیجه عفونت ناشی از ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود. این نوع هپاتیت حاد است (کوتاه‌مدت) و معمولاً نیازی به درمان ندارد.

میزان شیوع هپاتیت A

طبق گفته‌ی سازمان بهداشت جهانی (WHO) سالانه 1.4 میلیون مورد هپاتیت A در سراسر جهان رخ می‌دهد. این نوع بسیار مسری هپاتیت می‌تواند از طریق مواد غذایی یا آب آلوده پخش شود. به طور کلی این نوع هپاتیت خیلی جدی نیست و معمولاً هیچ تأثیر طولانی‌مدتی ندارد. عموماً عفونت هپاتیتA  خودبه‌خود برطرف می‌شود.

علت هپاتیتA

ممکن است با نوشیدن آب یا خوردن غذایی که توسط فرد آلوده به ویروس، آلوده شده است به این بیماری مبتلا شوید. همچنین احتمال دارد در شرایط زیر به هپاتیت A مبتلا شوید:

• اگر میوه‌ها، سبزیجات یا سایر غذاهایی که شخص مبتلا به ویروس آماده یا تهیه کرده است را بخورید.

• صدف خام برداشت‌شده از آب محتوی ویروس را بخورید.

• یخ آلوده به ویروس را ببلعید.

• با شخص مبتلا به هپاتیت A رابطه جنسی برقرار کنید.

• پس از لمس یک شیء آلوده، دهان خود را با دستان آلوده خود لمس کنید.

علائم هپاتیت A

معمولاً کودکان زیر 6 سال هنگام ابتلا به ویروس هپاتیت A، علائمی از خود نشان نمی‌دهند. اما کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان معمولاً علائم خفیفی دارند. علائم هپاتیت A می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• علائم شبیه آنفولانزا (تب، خستگی، بدن‌درد)

• درد شکم (به ویژه در ربع فوقانی سمت راست)

• مدفوع رنگ روشن

• ادرار تیره

• از دست دادن اشتها

• کاهش وزن بدون دلیل

• زردی (زردی پوست یا چشم)

معمولاً علائم هپاتیت A، 15 تا 50 روز پس از ابتلا به ویروس ظاهر می‌شوند. در صورت مشاهده علائم هپاتیت A بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید تا مورد معاینه قرار بگیرید.

راه‌های انتقال هپاتیت A

معمولاً ویروس هپاتیت A با قرار دادن چیزی آلوده به ویروس در دهان منتقل می‌شود.

این ویروس در مدفوع افراد مبتلا به هپاتیت A یافت می‌شود و هنگامی‌که مدفوع شخصی به طور تصادفی غذا یا آب را آلوده کند، انتشار می‌یابد. ممکن است این امر هنگامی اتفاق بیفتد که فرد آلوده پس از استفاده از دستشویی دست خود را به اندازه کافی و با دقت شستشو ندهد و چیزهای دیگر مانند غذا را لمس و آلوده کند. وقتی افراد دیگر آن غذا را می‌خورند، امکان دارد به هپاتیت A مبتلا شوند. معمولاً انتقال آن بین افرادی که با یکدیگر تماس بسیار نزدیک دارند اتفاق می‌افتد.

همچنین افرادی که دسترسی به آب شهری و بهداشتی ندارند، ممکن است منابع آب آن‌ها با فاضلاب مخلوط شده و آلوده به ویروس هپاتیت A شود و افرادی که از این آب برای شست‌وشوی ظروف و مواد خوراکی یا آشامیدن استفاده می‌کنند به این ویروس آلوده شوند.

معمولاً هپاتیت A از این راه‌های زیر منتشر می‌شود:

• تماس خانگی با فرد آلوده

• تماس جنسی با فرد آلوده

• خوردن یا نوشیدن غذا یا آب آلوده

• استفاده از آب غیرتصفیه و غیربهداشتی

• اشتراک ظروف و لوازم آشپزخانه و غذاخوری آلوده

• لمس سطوح آلوده و تماس دست‌ها با دهان یا اطراف دهان

تشخیص هپاتیت A

به طور معمول عفونت هپاتیت A از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

ویروس‌های مختلف هپاتیت انسانی، علائم بسیار مشابهی ایجاد می‌کنند. بنابراین هیچ متخصصی نمی‌تواند از روی علائم یا نشانه‌های بیماری عامل هپاتیت را تشخیص دهد، مگر اینکه آزمایش‌های خاص در آزمایشگاه انجام شود. خوشبختانه، آزمایش خون به طور گسترده برای تشخیص دقیق هپاتیت A در دسترس و قابل انجام است. از جمله‌ی این آزمایش‌ها، تست آنتی‌بادی یا پاسخ ایمنی فرد بیمار به پروتئین‌های هپاتیت A است. این پاسخ ایمنی با وجود آنتی‌بادی‌های ایمونوگلوبولین M (IgM) به طور قطع نشان‌دهنده‌ی بیماری حاد، و ایمونوگلوبولین G (IgG) نشانگر وجود عفونت یا واکسیناسیون در گذشته است.

RNA ویروس هپاتیت A از اندک زمانی پس از وقوع عفونت (زمانی که فرد بدون علامت است) تا 1 تا 2 هفته پس از شروع علائم هپاتیت A، در خون و مدفوع وجود دارد و قابل‌تشخیص است.

پیشگیری از هپاتیت A

واکسن هپاتیت A می‌تواند از ابتلا به ویروس جلوگیری کند. واکسن به طور معمول در دو فاصله زمانی تزریق می‌شود؛ به طوری که تزریق دوم به فاصله‌ی شش ماه پس از تزریق اول انجام می‌شود.

دریافت واکسن هپاتیت A به افراد زیر توصیه می‌شود:

• همه کودکان در سن 1 سالگی یا کودکان بزرگتر که در کودکی واکسن دریافت نکرده‌اند.

• هر فرد 1 ساله یا بالاتر که بی‌خانمان است.

• نوزادان 6 تا 11 ماهه قبل از سفرهای خارج از کشور.

• خانواده و مراقبان و پرستاران کودک در مناطقی که هپاتیت A در ‌آن‌ها شایع است.

• افرادی که با بیماران مبتلا به هپاتیت A مستقیماً در تماس هستند.

• کارکنان آزمایشگاهی که ممکن است با هپاتیت A در تماس باشند.

• مردانی که با مردان رابطه جنسی برقرار می‌کنند.

• افرادی که در مناطقی که هپاتیت A شایع است زندگی، کار یا به آنجا مسافرت می‌کنند.

• افرادی که از هر نوع داروی غیرقانونی یا مواد مخدر استفاده می‌کنند؛ نه فقط دارو یا ماده مخدر تزریقی.

• افراد مبتلا به اختلالات عامل لخته شدن خون.

• افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی، از جمله هپاتیت B یا هپاتیت C

• هرکسی که مایل به محافظت (مصونیت) است.

درمان هپاتیت A

هیچ درمان رسمی‌ای برای هپاتیت A وجود ندارد زیرا این بیماری یک عفونت ویروسی کوتاه مدت است که به‌خودی‌خود از بین می‌رود و کارهای درمانی صورت گرفته معمولاً برای کاهش علائم بیماری هستند.

پس از چند هفته استراحت، به طور معمول علائم هپاتیت A بهبود می‌یابد. برای تسکین علائم باید:

• رژیم غذایی سالم داشته باشید.

• نوشیدن آب به مقدار زیاد را فراموش نکنید.

• از مصرف الکل خودداری کنید.

 

هپاتیت B

هپاتیت B بیماری کبدی است که می تواند از یک بیماری خفیف تا یک بیماری جدی و مادام العمر گسترده باشد. ویروس هپاتیت B باعث التهاب کبد می شود که ممکن است به سرطان کبد، نارسایی کبدی و حتی مرگ منجر شود. هپاتیت B از بیماریهای منتقل شونده از راه جنسی محسوب میشود. هپاتیت B به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود.

 

مراحل مختلف ابتلا به هپاتیت B عبارتند از:

• عفونت حاد: وجود نشانه‌های مخصوص بیماری به همراه آزمایش مثبت.

• عفونت مزمن: عفونت ماندگار به همراه آزمایش مثبت و التهاب کبد.

• ناقل: عفونت ماندگار بدون التهاب کبد (ناقل کسی است که از لحاظ ظاهری سالم به نظر می‌رسد ولی ویروس را در بدن خود حمل می‌کند و می‌تواند پتانسیل آلودگی افراد را داشته باشد).

• عفونت بهبود یافته: هیچ نشانه‌ای از هیچ‌گونه عفونت با HBV وجود ندارد، آزمایش HBV DNA منفی است و نشانه‌ای از التهاب کبد وجود ندارد.

علائم بالینی هپاتیت B

در برخی موارد، افراد مبتلا به هپاتیت B ممکن است بدون علامت یا دارای نشانه های خفیف باشند. با این حال، 70 درصد مبتلایان علائم حاد هپاتیت B را نشان می دهند.

علائم هپاتیت B عبارتند از:

• تب

• خستگی

• از دست دادن اشتها

• تهوع یا استفراغ

• درد شکمی

• ادرار تیره

• درد مفاصل

• زردی

• نقص عملکرد کبد

زمانی که کبد درگیر بیماری می‌شود از تجزیۀ سموم و ضایعات بدن ناتوان می‌گردد و در این حالت قادر نیست این محصولات اضافی را از بدن دفع نماید. یکی از این محصولات بیلی‌روبین است که باعث زردی می‌شود. در این حالت آنزیم‌های کبدی نیز افزایش می یابند.

به طور متوسط، علائم هپاتیت B سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، ظاهر می شود. اما ممکن است علائم از 6 هفته تا 6 ماه پس از تماس با ویروس نیز ظاهر شوند. علائم ممکن است چند هفته یا حداکثر 6 ماه طول بکشند. انتقال از یک فرد آلوده به یک فرد سالم، حتی زمانی که علائم وجود نداشته باشد نیز امکان پذیر است.

راه های انتقال هپاتیت B

1. از طریق مادر آلوده به نوزاد خود

1. تماس جنسی محفاظت نشده

2. تماس با زخم ها و یا خون آلوده فرد مبتلا به هپاتیت B

3. سوراخ کردن غیر بهداشتی گوش، حجامت و خالکوبی

4. به اشتراک گذاشتن مسواک، تیغ، ناخنگیر، ریش تراش و یا حوله فرد مبتلا

5. استفاده از سوزن های مشترک برای تزریق مواد مخدر

6. در مطب های دندانپزشکی که اصول بهداشت رعایت نمی شود

7. از طریق دریافت فرآورده های خونی آلوده (امروزه نادر است)

تشخیص هپاتیت B

آزمایش هپاتیت B با گرفتن نمونه خون کوچک و بررسی آنتی بادی و آنتی ژن ویروس انجام می شود. تشخیص عفونت هپاتیت B اولیه برای جلوگیری از عوارض بهداشتی بسیار مهم است. انجام این آزمایش به آمادگی خاصی نیازی ندارد.

اگر چه احتمال تشخیص هپاتیت B، سه هفته بعد از تماس با ویروس امکان پذیر است، اما پزشکان توصیه می کنند که این آزمایش حداقل شش هفته پس از تماس با ویروس انجام شود تا نتیجه آزمایش دقیق تر باشد.

تمام آزمایش‌های مربوط به هپاتیت B و زیر مجموعه‌هایش باید منفی باشند. آزمایش HBs Ab در صورتی‌که واکسیناسیون علیه ویروس هپاتیت انجام شود و پاسخ بدن را به همراه داشته باشد، مثبت خواهد شد.

مهمترين خطر هپاتیت B مزمن، افزایش احتمال ابتلا به سرطان كبد مي باشد. به همين دليل افراد مبتلا بايد سالانه از اين نظر کنترل شوند.  بهترين روش کنترل بیماران اندازه گيري AFP (آلفا فتوپروتئین) به همراه سونوگرافي از كبد است كه به خصوص در بيماران مسن بايد سالانه انجام شود.

روشهای تشخیص بیماری

بیوپسی کبد:

در طی بیوپسی کبد،  یک بافت کوچک از کبد  برای بررسی بیشتر میکروسکوپی برداشته می شود . این بیوپسی برای تشخیص هپاتیت B ضروری نیست و از آن برای بررسی میزان آسیب کبدی و پیشرفت بیماری در موارد عفونت مزمن استفاده می شود و مشخص می کند که آیا درمان نیاز است و همچنین می تواند ابتلا به سیروز یا سرطان کبد را نشان دهد

فیبرواسکن:

امروز دستگاه فیبرواسکن در بیشتر موارد می تواند جایگزین بیوپسی شود و میزان تخریب و التهاب کبدی را نشان دهد مزیت این روش نسبت به بیوپسی آسان بودن انجام آن است و دقت بیشتری دارد و بدون درد و خونریزی است.

درمان هپاتیت بی

متاسفانه درمان خاصی برای هپاتیت B وجود ندارد، توصیه پزشکان به افراد مبتلا به هپاتیت B شامل: استراحت کافی، تغذیه و مصرف مایعات، و همچنین نظارت دقیق بر سلامت کبد و سلامت کلی فرد است. هپاتیت B بدون درمان یا نظارت دقیق، میتواند منجر به نارسایی کبدی، سیروز، سرطان کبد و حتی مرگ شود.

پیشگیری از هپاتت بی

سازمان بهداشـت جهـاني تاكيـد بـر گنجانـدن واكسن هپاتيت B در برنامـه گسـترش ايمـن سـازي كشورها دارد. بسياري از كشـورهاي عضـو سـازمان بهداشـت جهاني به اين توصيه عمل نموده و اين واكسـن را بـه برنامـه واكسيناســيون معمــول خــود در دوران كــودكي وبــراي كليــه نوزادان اضافه نموده اند. چرا كه اين واكسن بهترين نتيجـه و بالاترين حد ايمني را در نوزادان و شيرخواران ايجاد مي كند. با بالا رفتن سـن، بخصـوص در افـراد مسـن، ميـزان ايمنـي بخشــي ايـــن واكســـن كـــاهش مـــي يابـــد.

تزریق واکسن در سه نوبت (نوبـت اول در زمـان مراجعه، نوبت دوم يك مـاه بعـد، نوبـت سـوم شـش مـاه بعـد از تزریق اول) صورت می گيرد.

 چه کسانی باید واکسن هپاتیت بی دریافت کنند؟

نوزادان:

تمام نوزادان دارای وزن بالای 2 هزار گرم، اولین دوز واکسن را بعد از تولد و قبل از ترخیص از بیمارستان دریافت می کنند. زمان تزریق مرحله دوم واکسن یک ماه بعد از  تزریق اول است. سومین دوز واکسن در شش ماهگی تزریق می شود.

در مورد نوزادانی که نارس به دنیا می آیند اگر مادرشان مبتلا نباشد، باید تا یک ماهگی صبر کرد.

بزرگسالان:

بزرگسالانی که ریسک بالایی برای عفونت هپاتیت B  دارند شامل:

• افراد دارای همسر آلوده یا عضو خانواده آلوده
• افراد مبتلا به اعتیاد تزریقی
• افرادی که بیش از یک شریک جنسی دارند
• کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی و مراکز اورژانس و سرویسهای اورژانس مثل آتش نشانها
• کسانی که بیماری مزمن کبدی یا کلیوی دارند
• افراد مبتلا به ایدز
• افراد دارای اختلالات انعقادی خون مثل بیماران هموفیلی که فاکتورهای انعقادی دریافت می کنند
• افرادی که در زندانها و مراکز نگهداری از افراد ناتوان  و عقب مانده کار می کنند

نکته: این واکسن کاملا بی خطر بوده و هر کس می تواند به مراکز بهداشتی مراجعه و درخواست تزریق واکسن کند.

 

هپاتیت C

هپاتیت C نوعی از تخریب کبد است که در اثر ویروس HCV (ویروس نوع C) بوجود می‌آید. این ویروس یک RNA کوچک پوشینه‌دار تک زنجیره‌ای مثبت است و به سختی توسط سیستم ایمنی بدن ما تشخیص داده می‌شود. به همین علت این ویروس می‌تواند به مدت طولانی در بدن به تکثیر خود بپردازد.

عفونت مزمن با این ویروس می‌تواند موجب تخریب بافت کبد شود. یعنی هپاتیت ایجاد کند. این ویروس ممکن است به سایر افراد نزدیک سرایت کند که البته با توجه و دقت در مورد نکات بهداشتی می‌توان از سرایت آن پیشگیری نمود.

در مراحل شدید بیماری هپاتیت C ممکن است کبد دچار سرطان شود. همچنین در کبد زخم‌هایی ایجاد می‌شود و خونریزی داخلی می‌تواند از عوارض آن باشد که منجر به مرگ بیمار می‌شود.

این ویروس هیچ واکسنی ندارد و تنها برخی داروها مانند اینترفرون و ریباویرین روی ۵۰% تا ۸۰% از بیماران موثر بوده و باعث بهبود آن‌ها می‌شود.

علائم هپاتیت C چیست؟

بیماری هپاتیت C در مراحل اولیه هیچ علامت خاصی ندارد اما در مراحل پیشرفته‌تر علائم هپاتیت C شامل این موارد است:

• خستگی

• تب

• کاهش وزن

• بی اشتهایی

• درد عضلانی

• درد مفاصل

• درد در سمت راست شکم

• تیره شدن ادرار

• خارش پوست

• تورم در پا و شکم

• زرد شدن چشم و پوست

• مدفوع رنگی

علائم هپاتیت C در حالت حاد بیماری یک تا سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس آشکار می‌شوند. علائم خفیف گوارشی آن پس از ۶ تا ۱۰ هفته مشاهده می‌شود و دو هفته تا سه ماه طول می‌کشد.

راه های آلودگی به  هپاتیت C چیست؟

این ویروس عمدتا از طریق خون و ترشحات بدن سرایت می‌کند؛ از این جهت عمده‌ترین روش‌های انتقال ویروس عبارتند از:

• تماس با خون آلوده

• اسـتفاده از سـوزن آلوده در معتـادان تزریقی

• خالکوبی با وسایل آلوده

• از طریق انتقال خون آلوده

• از طریق عـضو اهـدایی آلوده

• از طریق مادر به جنین

• بی بند و باری جنسی

افراد در معرض خطر آلودگی هپاتیت  C

• افرادی که با خون آلوده در تماس هستند مانند کسانی که در بیمارستان کار می‌کنند و ممکن است سوزن آلوده به داخل پوستشان نفوذ کند.
• افرادی که داروهای مخدر را تزریق یا استنشاق کرده‌اند.
• افراد مبتلا به HIV.
• افرادی که در مراکز غیر بهداشتی که وسایلشان استریل نیست، سوراخ یا خالکوبی روی بدنشان انجام شده است.
• افرادی که خون یا عضو اهدایی تا قبل از سال 1992 میلادی دریافت کرده‌اند.
• افرادی که فاکتورهای انعقادی تا قبل از سال 1987 میلادی دریافت کرده‌اند.
• افرادی که درمان‌های همودیالیز برای سال‌های طولانی دریافت کرده‌اند.
• افرادی که از مادران مبتلا به عفونت هپاتیت C متولد شده‌اند.
• افرادی که در زندان بوده‌اند.
• افرادی که بین سال‌های 1945 و 1965 متولد شده‌اند که عفونت هپاتیت C در اوج خود بوده است.

روش تشخیص هپاتیت C چگونه است؟

• معاینه و شرح حال گرفتن توسط پزشک

• آزمایش خون جهت تشخیص وجود آنتی بادی هپاتیت C

• در صورت مثبـت بـودن آزمـایش خون، تست بررسی وجود ژن ویروس هپاتیت C در خون

• بیوپسی(نمونه گیری) از کبد جهت اطمینان

پیشگیری از هپاتیت سی

تا سال ۲۰۱۱ هیچ واکسنی برای هپاتیت سی وجود نداشته. تولید واکسن‌ها در حال پیشرفت بوده و برخی از این پیشرفت‌ها نتایج امیدبخشی را از خود نشان داده‌اند. ترکیبی از راهکارهای پیشگیرانه، نظیر طرح تعویض سرنگ و درمان سوء مصرف مواد، خطر ابتلا به هپاتیت سی را در بین تزریق کنندگان مواد حدود ۷۵٪ کاهش می‌دهد. آزمایش اهداکنندگان خون در سطح ملی امری مهم تلقی می‌شود، چرا که این کار به معنی پیروی از احتیاطات عمومی در درون مراکز مراقبت‌های بهداشتی است. درکشورهایی که به اندازه کافی سرنگ پاکیزه وجود ندارد، مراقبین سلامت باید داروها را از راه دهان به بیماران بدهند و نه از راه تزریق.

درمان هپاتیت سی

داروهای ضد ویروس:

عفونت هپاتیت C با داروهای ضد ویروس مهار می‌شود. هدف درمان این است که هیچ ویروس هپاتیت Cای 12 هفته بعد از اینکه درمان را تکمیل کردید در بدن یافت نشود. گرچه درمان برای هپاتیت C دهه‌هاست که موجود بوده و به تدریج پیشرفت‌هایی داشته است، ولی این درمان‌ها عوارض جانبی جدی خواهند داشت و نیاز است که فرد از 24 تا 72 هفته تحت درمان این داروها قرار بگیرد.

عوارض جانبی عبارتند از افسردگی، علایمی شبیه آنفولانزا و از دست دادن سلول‌های سالم قرمز یا سفید خون (آنمی یا نوتروپنی). در نتیجه بسیاری از افراد درمان را ادامه نمی‌دهند. البته امروزه پیشرفت‌هایی در زمینه‌ی تولید دارو صورت گرفته که بازه‌ی زمانی لازم برای درمان و عوارض جانبی را کاهش داده است.

پیوند کبد:

اگر کبد به شدت آسیب دیده باشد، پیوند کبد یک گزینه‌ی انتخابی دیگر است. بیشتر کبدهای پیوند زده شده از افرادی بوده که فوت کرده‌اند، ولی بخشی نیز اهدای افراد زنده است که بخشی از کبد خود را اهدا می‌کنند.

واکسن:

گرچه واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، ولی احتمالاً پزشک توصیه می‌کند که در برابر هپاتیت A و  B واکسینه شوید تا درمان هپاتیت C در اثر مداخله‌ی این دو نوع ویروس پیچیده‌تر نشود.

 

هپاتیت D

هپاتیت D نیز نوعی عفونت ویروسی است که توسط ویروس هپاتیت D یا HDV و از طریق تماس مستقیم این ویروس با مایعات بدن ایجاد می شود. التهاب و ورم ناشی از این عارضه می تواند عملکرد کبد را مختل کند و به مشکلات مزمن کبدی از جمله زخم کبد و سرطان بینجامد.

لازم به ذکر است تنها افرادی که قبلا به عفونت هپاتیت B مبتلا شده اند ممکن است به این بیماری دچار شوند. گفته شده 5 درصد افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن در سراسر جهان به هپاتیت D مبتلا هستند که برابر با 15 تا 20 میلیون نفر می باشد. بیشترین موارد ابتلا به هپاتیت D در کشورهای آفریقا، آسیا، اروپای شرقی، خاورمیانه، آمریکای جنوبی، جزایر اقیانوس آرام و گرینلند گزارش شده است. در حال حاضر هیچ درمان یا واکسن خاصی برای هپاتیت D وجود ندارد اما خوشبختانه واکسیناسیون در افرادی که تاکنون به هپاتیت B مبتلا نشده اند از هپاتیت D نیز جلوگیری می کند و از زمان تولید این واکسن در دهه 80 میلادی موارد ابتلا تا حد زیادی کاهش یافته است. به علاوه تکنیک های درمانی موجود برای جلوگیری از نارسایی کبدی در افراد مبتلا به هپاتیت D کمک کننده می باشند.

هپاتیت D در دو نوع حاد و مزمن دیده می شود. نوع حاد به صورت ناگهانی رخ داده و معمولا علائم شدیدتری ایجاد می کند که ممکن است خود به خود از بین بروند. این در حالیست که عفونت مزمن به مدت 6 ماه یا بیشتر طول می کشد. این نوع به تدریج و در طول زمان ایجاد شده و ممکن است چندین ماه قبل از ظاهر شدن علائم در بدن وجود داشته باشد. با پیشرفت بیماری مزمن، احتمال بروز عوارض نیز افزایش می یابد. بسیاری از افراد مبتلا به این نوع در نهایت دچار سیروز یا زخم کبد می شوند.

علائم هپاتیت D

بیمار ممکن است دچار هپاتیت D حاد، مزمن یا هر دو شود.

افراد مبتلا به هپاتیت D حاد علائم زیر را تجربه می کنند :

• خستگی

• از دست دادن اشتها

• درد در ناحیه فوقانی و سمت راست شکم، روی کبد

• ادرار تیره

• مدفوع کم رنگ

• حالت تهوع

• استفراغ

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم (زردی)

برخی علائم آسیب کبدی عبارتند از :

• خستگی

• کاهش وزن بی دلیل

• ضعف

• خارش پوست

• ورم شکم

• ورم مچ پا

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها (زردی)

تشخیص هپاتیت D

در صورتی که علائم هپاتیت D را در خود مشاهده می‌کنید، فوراً نزد یک متخصص کبد بروید. اگر علائم شما بدون زردی باشد، ممکن است پزشک به هپاتیت مشکوک نشود.پزشک برای تشخیص دقیق بیماری، یک آزمایش خون انجام می‌دهد که می‌تواند آنتی‌بادی‌های آنتی‌هپاتیت D را در خون مشخص کند. در صورتی که آنتی‌بادی در خون شما یافت شد، به این معنی است که در معرض این ویروس قرار گرفته‌اید.در صورتی که متخصص کبد به آسیب دیدن کبد مشکوک شود، یک تست عملکرد کبد نیز از شما می‌گیرد. تست عملکرد کبد یک نوع آزمایش خونی است که با اندازه‌گیری سطح پروتئین، آنزیم‌های کبدی و بیلی‌روبین خون شما، سلامت کبد را ارزیابی می‌کند. نتایج تست عملکرد کبد این مطلب را نیز نشان می‌دهد که آیا کبد تحت فشار قرار گرفته یا آسیب دیده است. آزمایش های دیگر همچون سونوگرافی، نمونه برداری یا هر دو برای بررسی سلامت کبد انجام می شود.

درمان هپاتیت D

در حال حاضر درمانی برای بیماری هپاتیت D وجود ندارد اما با کمک برخی تکنیک ها می توان به کنترل این بیماری کمک کرد. پزشک در مورد هپاتیت D مزمن معمولا دارویی به نام پگ اینترفرون آلفا تجویز می کند که خطر تشدید بیماری را کاهش می دهد. ممکن است لازم باشد بیمار به مدت حداقل 48 هفته از این دارو استفاده کند. گاهی بیماران نیاز به درمان هپاتیت B نیز دارند که شامل مصرف داروهای ضد ویروسی و تعدیل کننده ایمنی می باشد. این داروها به سیستم ایمنی بدن در مقابله با ویروس ها کمک می کنند.

در مواردی که هپاتیت D مزمن باعث بروز عوارض شده ممکن است نیاز به روش هایی برای محدود کردن آسیب کبدی باشد. در موارد شدید آسیب کبدی یا نارسایی کبدی احتمالا پیوند کبد انجام خواهد شد.

همان طور که قبلا اشاره کردیم تنها افرادی که قبلا به هپاتیت B مبتلا شده اند در معرض ابتلا به هپاتیت D قرار دارند و از آن جا که سایر انواع به علل متفاوت ایجاد می شوند، احتمال دارد فرد به انواع دیگر هپاتیت نیز مبتلا شود. به عنوان مثال مصرف غذا یا آب آلوده ممکن است به هپاتیت A یا E منجر شده یا تماس مستقیم با خون آلوده می تواند به هپاتیت C بینجامد.

چگونه می‌توان از هپاتیت D پیشگیری کرد؟

تنها را شناخته‌شده برای پیشگیری از هپاتیت D، جلوگیری از عفونت همراه با هپاتیت B است.

 

هپاتیت E

بیماری هپاتیت E نوعی عفونت کبدی و ناشی از ورود ویروس HEV به بدن است. این ویروس در کشورهای در حال توسعه شایع بوده و از طریق نوشیدن آب آلوده، مدفوع و از طریق تماس دهانی منتقل می‌شود. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته این بیماری شیوع بسیار کمتری دارد و از طریق خوردن گوشت خام یا نیم پز خوک، گراز وحشی و گوزن یا صدف آلوده به ویروس هپاتیت E منتقل می‌شود.

بیماری هپاتیت E طیفی از علائم را دارد. دوره کمون این بیماری بعد از ورود ویروس به بدن بین 2 تا 10 هفته و به طور متوسط 5 تا 6 هفته است. در حالی که دفع ویروس از چند روز قبل تا 3 الی 4 هفته پس از بروز علائم صورت می گیرد. شناخت این علائم به درمان جلوگیری از شیوع آن کمک می‌کند.

علائم شایع آن عبارتند از:

• تب خفیف

• احساس خستگی شدید

• خمودگی

• کم اشتهایی

• معده درد

• استفراغ کردن

• درد ناحیه شکم

• ادرار تیره

• مدفوع کم رنگ

• جوش و خارش پوست

• درد مفاصل

• پوست و چشم‌های زرد رنگ

در مناطقی که تعداد مبتلایان هپاتیت ای زیاد است علائم در افراد 15 تا 44 ساله و خانم‌های باردار به وضوح دیده می‌شوند. هرچند عموم مبتلایان به خصوص کودکان علائمی از خود نشان نمی‌دهند، مگر افرادی که بیماری زمینه‌ای یا نقص سیستم ایمنی اولیه و ثانویه داشته باشند. برای مثال افرادی که عمل پیوند کلیه شده‌اند یا دوره درمان سرطان را پشت سر می‌گذارند در خطر بیشتری نسبت به سایر افراد قرار دارند.

ابتلا به ویروس HEV

پژوهش‌های متعددی در راستای پاسخ به این سؤال و پیشگیری از ابتلای مردم به این ویروس صورت گرفته است. نتایج نشان داده که بیشتر مبتلایان افرادی هستند که به مناطق آلوده به HEV سفر می‌کنند. علاوه بر این، حضور در مناطق گرمسیری و محیطی که دام‌های آلوده به این ویروس زندگی می‌کنند، باعث ابتلای مردم به هپاتیت E می‌شود. از طرفی، با توجه به اینکه در عموم مبتلایان علامت مشخصی مشاهده نمی‌شود، انتقال ویروس به میزان بیشتری صورت گرفته و آمار مبتلایان رو به افزایش و غیرقابل انکار است.

اگر افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری زمینه‌ای دارند به مناطق آلوده به HEV سفر کرده یا در چنین محیط‌هایی زندگی کنند، در خطر بیشتری قرار دارند. به غیر از این افراد، خانم‌های باردار در مقابل هپاتیت E بسیار آسیب پذیر هستند. به نحوی که ممکن است با خطر نارسایی حاد کبدی، مرگ جنین یا زنان باردار همراه باشد. آخرین آماری که در سایت WHO منتشر شده نشان داده است که سالانه 20 تا 25 درصد زنان باردار مبتلا به HEV در سه ماهه اول بارداری فوت می‌کنند. بنابراین باید تحت مراقبت‌های خاص قرار داشته باشند.

آزمایش‌های تشخیصی HEV

پزشک برای اینکه درباره بیماران تشخیص درستی ارائه دهد چند آزمایش را در نظر می‌گیرد. تست خون یکی از مهم‌ترین تست‌های تشخیصی برای این دسته از بیماران به شمار می‌آید. برای اینکه روند تشخیص و درمان با سرعت بیشتری انجام شود، جواب تست خون هپاتیت E سریع به پزشک داده می‌شود. پزشک با مشاهده نتایج آزمایش خون به آنتی بادی‌های ضد ویروس HEV یا همان ایمونوگلوبولین M (IgM) در خون توجه می‌کند. آزمایش‌های کاربردی دیگر بررسی نمونه مدفوع و واکنش زنجیره‌ای پلیمراز ترانس کریپتاز معکوس (RT-PCR) برای تشخیص RNA ویروس هپاتیت E در خون است.

علاوه بر این پزشک شرح حال مفصلی درباره سفر، منابع آب آشامیدنی، غذای نپخته و تماس با افراد مبتلا به هپاتیت از بیماران می‌گیرد. مجموع این بررسی‌ها منجر به تشخیص بیماری هپاتیت ای می‌شود.

پیشگیری از هپاتیت ای

مهم ترین عامل انتقال ویروس HEV به انسان نوشیدن آب آلوده است. بنابراین دقت کنید که از آب رودخانه یا یخی که از تمیزی آن مطمئن نیستید، ننوشید. از سبزیجات ضدعفونی شده مصرف کنید. از مصرف گوشت خام یا نیم پز و صدف خام خودداری کنید. هنگام مسافرت به بهداشت کودکان توجه ویژه داشته باشید. علاوه بر این، هنگام تعویض پوشک نوزادان دست‌های خود را به طور کامل با آب و صابون بشویید. با رعایت این نکات بهداشتی از سلامت خود و کودکان همراه خود در سفر محافظت می‌کنید و احتمال انتقال ویروس HEV بین افراد را به حد چشمگیری کاهش خواهید داد.

درمان بیماران مبتلا به HEV

در بیشتر موارد در حدود 4-6 هفته، ویروس HEV به طور خود به خود از بین می‌رود. با این حال نکات زیر می‌تواند به کاهش علائم بیمار کمک کند:

• استراحت

• خوردن غذاهای سالم

• نوشیدن آب زیاد

• اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی

• مشورت با پزشک درباره مصرف داروهایی مانند استامینوفن که ممکن است به کبد آسیب بزنند.

    زنان باردار مبتلا به این نوع هپاتیت باید در بیمارستان تحت نظارت باشند. اگر وضعیت آنها جدی باشد، با دارو درمانی بهتر کنترل خواهد شد.

 

هپاتیت الکلی

هپاتیت الکلی معمولا در اثر استفاده‌ی افراطی و طولانی مدت از الکل ایجاد می‌شود. علائم هپاتیت الکلی عموما غیرقابل تشخیص هستند اما این بیماری به‌طور ناگهانی منجر به ایجاد زردی و یا نارسایی کبد خواهد شد.

با کم کردن میزان مصرف الکل، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد و یا آن را درمان کرد. اما در صورتی‌که از مصرف الکل اجتناب نشود، این نوع از بیماری هپاتیت به سیروز و سرطان کبد منجر خواهد شد.

 

هپاتیت خودایمنی

هپاتیت خودایمنی که با نام هپاتیت اتوایمیون نیز شناخته می‌شود، یکی از علل بروز هپاتیت مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن با ترشح پادتن‌هایی به کبد حمله می‌کند. این امر به کبد آسیب می‌رساند و در نهایت منجر به از کار افتادگی آن می‌شود.

داروهایی که برای درمان این نوع از بیماری هپاتیت استفاده می‌شوند، سیستم ایمنی بدن را از کار انداخته و عفونت را کاهش می‌دهند. هنوز هیچ‌گونه دلیلی برای بروز این بیماری و یا جلوگیری از ابتلا به آن پیدا نشده است.

مام پلاس برای همه بیماران هپاتیت آرزوی سلامت و بهبودی دارد.