سرماخوردگی در کودکان و درمان آن

سرماخوردگی در کودکان و درمان آن

سرماخوردگی چیست؟

با شروع فصل سرما شایع ترین بیماری یعنی سرماخوردگی در خانواده ها بروز پیدا می کند. اما سرماخوردگی در کودکان نگرانی های بیشتری دارد. سرماخوردگی یکی از شایع ترین عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی است. منظور ما از دستگاه تنفس فوقانی در اینجا از ابتدای بینی تا انتهای گلو است. به طور میانگین کودکان هشت بار در سال و حتی بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند در حالی که بزرگسالان سالیانه 2 الی 3 بار سرما میخورند. یکی از دلایل رایج غیبت کودکان در مدرسه و مراجعه به پزشک همین سرماخوردگی است. کودکان خردسال نسبت به بزرگسالان عروق بیشتری در بینی خود دارند. سینوس ها، حلق و حنجره آنها به طور کامل رشد نکرده است، بنابراین در برابر این بیماری ها آسیب پذیرتر هستند. 

علائم سرماخوردگی

• آبریزش بینی

• عطسه

• تب خفیف

• سردرد

• سرفه

• درد عضلانی

• خارش یا سوزش خفیف گلو

• گلودرد

• بی حالی

• کاهش اشتها

اولین علائم سرماخوردگی در کودکان اکثر مواقع، خارش یا سوزش خفیف گلو، آبریزش بینی و عطسه است. کودکانی که سرما می‌خورند بسیار خسته و بی‌حال به نظر می‌رسند و دچار گلودرد، سردرد، سرفه، تب خفیف، درد عضلانی می شوند و کاهش اشتها دارند. همچنین ممکن است که ترشحات بینی غلیظ شود و به زرد یا سبز تغییر رنگ دهد. علائم سرماخوردگی اغلب هر چند روز یکبار تغییر می کند. سرماخوردگی ممکن است با گلودرد شروع شود و سپس به آبریزش بینی و احساس گرفتگی در  گوش تبدیل شود. 

علت سرماخوردگی چیست؟

بسیاری از ویروس های مختلف می توانند باعث سرماخوردگی شوند. این ویروس ها در اطراف ما هستند و از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. هنگامی که ویروس سرماخوردگی وارد بدن شما می شود، شما را با علائم سرماخوردگی بیمار می کند. علت اصلی سرماخوردگی در کودکان ویروسی به نام رینوویروس است. این ویروس ها از طریق قطرات بسیار ریز موجود در هوا و یا روی اشیا منتقل میشوند. سپس وارد مخاط بینی و گلو کودک می شوند و دستگاه ایمنی کودک را تحریک می کنند. بعد از این سردرد، گلودرد و سایر مشکلات کودک شما آغاز می شوند.

برخلاف بعضی از باور های قدیمی نپوشیدن لباس گرم در فصول سرد سال، بیرون رفتن با موی خیس و خوابیدن با لباس کم باعث ایجاد سرماخوردگی نمی شود. 

آیا کودک من می تواند بیماری خود را منتقل کند؟

ویروس های سرماخوردگی می توانند چند روز قبل از شروع علائم و چند روز بعد از آن به افراد دیگر سرایت کنند. بیشتر ویروس های سرماخوردگی از طریق تماس با مایعات از دهان و بینی منتقل می شوند. دست های کودک خود را به خوبی بشویید یا اغلب از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید تا ویروس را به دیگران منتقل نکنید.

به طور میانگین دو الی سه روز پس از انتقال ویروس، علائم سرماخوردگی نمایان میشوند و تا یک هفته طول میکشند. 

اگر فرزندم سرما خورده باشد چه کنم؟

بیشتر سرماخوردگی ها باعث بیماری جدی نمی شوند و با گذشت زمان بهتر می شوند. علائم سرماخوردگی را می توان با برخی از داروهای بدون نسخه درمان کرد، اما برخی از آنها نباید در کودکان خردسال استفاده شوند. قبل از انجام هر کاری به دکتر متخصص کودکان مراجعه کنید و هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک به کودکتان ندهید و فراموش نکنید که استراحت و دارو‌های طبیعی بهترین و موثرترین درمان خواهند بود.

• در کودکان بالای ۶ ماه، نوشیدن مایعات به خصوص آبمیوه‌های تازه، به باز شدن راه‌های تنفسی و بینی کودک کمک می‌کند.

• مایعاتی مانند آب، سوپ و آبمیوه به نرم کردن خلط ها کمک میکند.

• یک روش سنتی در درمان سرماخوردگی‌ها چه برای کودکان یا بزرگسالان غرغره کردن آب نمک است. غرغره کردن آب نمک به از بین رفتن میکروب‌ها و چرک گلو کمک قابل توجهی می‌کند.

• زمانی که کودکتان سرما خورده است سعی کنید فضای اتاق را مرطوب نگه دارید. برای این کار می توانید از دستگاه های بخور سرد استفاده کنید. با انجام این کار از خشک شدن گلو و بینی کودک خود جلوگیری می کنید.

• برای پیشگیری از رشد قارچ ها، آب دستگاه را روزانه تعویض و بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده، دستگاه را به درستی تمیز کنید.

• عسل به درمان سرفه کمک می کند، اما در کودکان زیر یک سال نباید استفاده شود.

• کودک خود را به داشتن استراحت مناسب تشویق کنید.

• بیشتر از دوز دارو تجویز شده توسط پزشک به کودک خود دارو ندهید.

• در صورت نشان دادن حساسیت به ترکیبات دارویی به پزشک مراجعه کنید.

• همواره به یاد داشته باشید که پیشگیری بهتر از درمان است.

علائم نگران کننده؟

اگر کودک شما هر کدام از علائم زیر را دارد باید به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است این علائم به دلیل مشکلاتی بیشتر از یک سرماخوردگی ساده ایجاد شده باشند.

• بروز تب در نوزاد ۲ ماهه یا کوچک تر

• تنگی نفس (مخصوصا اگر سوراخ بینی با هر تنفس گشادتر شود)

• گوش درد

• عدم بهبودی سرفه بعد از ۳ هفته

• خس خس کردن

• تنفس سریع یا دیده شدن دنده‌های کودک با هر بار نفس کشیدن

• کبود شدن لب‌ها

• بی اشتهایی، نخوردن آب و احتمالا کمبود شدید آب بدن (دهیدراته شدن)

• بدخلقی بیش از حد و بی‌خوابی

• گلودرد و بلع دشوار

• درد قفسه سینه

• پیشرفت علائم بیماری (بیماری کودک به مرور تشدید شود)

اقدامات پیشگیرانه:

بهتر است که در بعضی فصل ها مانند زمستان که احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر می شود، اقداماتی را انجام دهید.

• فاصله مناسب خود را با افراد بیمار رعایت کنید.

• هر از گاهی اسباب بازی‌های کودک خود را با آب و صابون به خوبی بشویید.

• اجازه ندهید فرد دیگری از وسایل شخصی فرزندتان مثل حوله، ظرف و … استفاده کند.

• اجازه ندهید کسی در نزدیکی کودکتان سیگار بکشد زیرا سیگار به تنهایی احتمال ابتلای کودک به سرماخوردگی بیشتر می‌کند.

• دست های خود و کودکتان را در طول روز بیشتر بشویید و از کسانی که کودکتان را در آغوش می‌گیرند نیز این را بخواهید.

• از دست زدن به دستمال استفاده شده توسط دیگران جدا خودداری کنید.

• موقع سرفه یا عطسه به جای استفاده از دست‌ها، دستمال استفاده کنید یا داخلِ آرنج خود را جلوی بینی بگیرید و به کودک خود نیز آموزش دهید.

• در صورتی که می‌خواهید به کودک زیر ۲ سال داروی سرما خوردگی بدهید، دستورالعمل دارو را به دقت مطالعه کنید.

• داروی سرماخوردگی کودکان که معمولا شربت سرماخوردگی است نباید خودسرانه به کودکان زیر سه سال داده شود. در کودکان بالای ۴ سال هم غرغره آب نمک یا مکیدن آب‌نبات‌های سرماخوردگی گلودرد را تسکین می‌دهد.

درمان سرماخوردگی در کودکان:

سرماخوردگی خود به خود و بدون معالجه خاصی درمان می شود. داروهای تجویز شده توسط پزشک جنبه درمانی ندارند و جهت کاهش علائمی مانند سردرد، تب و سرفه به کار می روند. پزشک با توجه به وزن و قد کودک شما استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز می شود.

به طور کلی آنتی بیوتیک ها برای مبارزه با عفونت های باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرند. در بحث سرماخوردگی آنتی بیوتیک ها مفید نیستند زیرا ویروس ها را از بین نمی برند و روی آن ها اثری نمی گذارند. علائم سرماخوردگی تقریباً همیشه توسط ویروس ها ایجاد می شود.

به خاطر داشته باشید که کودک و یا نوجوان سرما خورده آسپرین مصرف نکند زیرا ممکن است دچار سندرم خطرناک رای بشود. این سندرم در عین حال که بسیار نادر است، بسیار کشنده و خطرناک می باشد.

• از داروها به صورت خودسرانه استفاده نکنید.

• داروهای مسکن از جمله استامینوفن به کاهش تب، گلودرد و یا سردرد کودکان کمک می کنند. به خاطر داشته باشید که هنگام استفاده از این داروها برای کودکان خود به دوز مصرفی صحیح دارو توجه داشته باشید.

• در صورتی که می خواهید از داروهای گیاهی برای درمان کودک خود استفاده کنید حتما با پزشک مشورت لازم را داشته باشید.

• شربت سرماخوردگی را قبل از مصرف به خوبی تکان دهید و فراموش نکنید که در دسترس کودک خود قرار ندهید.

• همزمان از داروهایی با ترکیب دارویی مشترک استفاده نکنید زیرا امکان دارد که دوز یک ترکیب در بدن کودک بالا برود. از انواع این دارو ها می توان به استامینوفن، آنتی هیستامین و ایبوپروفن اشاره کرد.

• برای جلوگیری از تحریک کودک، جلوی بینی کودک کمی وازلین یا روغن بمالید. 

• برای درمان سرماخوردگی کودکان باید توجه داشته باشید داخل بینی کودک مسدود نشود. تا زمانی که پزشک توصیه نکرده، از اسپری بینیِ ضد احتقان برای کودکان استفاده نکنید. این کار ممکن است موقتا موثر باشد اما در صورت استفاده مداوم، باعث تشدید احتقان می‌شود.