اختلال سلوک

اختلال سلوک

اختلال سلوک مجموعهای پایدار از رفتارهایی در کودک است که به مرور زمان شکل میگیرد و یا نوجوان تحول مییابد و معمولا مشخصه اختلال سلوک یکی از اختالات روانی است

اختلال سلوک

 اختلال سلوک مجموعهای پایدار از رفتارهایی در کودک است که به مرور زمان شکل میگیرد و یا نوجوان
تحول مییابد و معمولا مشخصه اختلال سلوک یکی از اختالات روانی است که در کودکی یا نوجوانی
تشخیص داده می شود . این اختلال وجود یک الگوی تکراری و مداوم از رفتاری است که در آن حقوق

اساسی دیگران یا مقررات زیر پا گذاشته می شود . مشکلات اختلال سلوک به وسیله رفتارهای

ضداجتماعی توصیف شده اند مانند دزدی ، دروغ گویی ، جنگیدن و انفجارهای خشم که این رفتارها می
تواند مشکلات قابل توجهی برای کودکان و خانواده های آنان ایجاد کند و هزینه قابل توجهی را نیز به جامعه
.تحمیل کند

ویژگیهای بالینی 

علائم اختلال یک شبه ظاهر نمیشوند بلکه بسیاری از علائم آن در طول زمان شکل گرفته اند و به الگوی
مستمر نقض حقوق دیگران می انجامند. سن متوسط شروع اختلال سلوک در پسرها پایینتر از دختران
است. پسرها اکثرا 10 تا 12 سالگی میتوانند دچار این اختلال شوند در حالیکه دخترها  در فاصله سنی
.قبل از اینکه دارای این مالکها شوند به سن 14 تا 16 سالگی رسیده اند
افراد پرخاشگر دچار اختلال سلوک به ویژه در موقعیتهای مبهم به طور مکرر مقاصد دیگران را خصمانه تر و
تهدید کننده تر از آنچه که هست، برداشت میکنند در نتیجه با پرخاشگری پاسخ میدهند و پرخاشگری
.خود را موجه و منطقی میدانند
ممکن است به صورت قلدری، پرخاشگری جسمی و رفتار بی رحمانه رفتار پرخاشگرانه ضداجتماعی
نسبت به همسالان تظاهر کند. چنین کودکانی ممکن است متخاصم، بددهن، گستاخ و نافرمان بوده و
.نسبت به بزرگترها منفی کاری نشان دهند
دروغ گویی مستمر، فرار مستمر از مدرسه و خرابکاری شایع است. در موارد شدید خرابکاری، دزدی و
در آن دسته از کودکان و نوجوانان مبتلا خشونت جسمی نیز دیده میشود. افکار و ژست های خودکشی
به اختلال سلوک که در تعارض با همسالان، اعضای خانواده و قانون هستند و قادر به حل مسئله نیستند،
.شایع است
 برخی کودکان که رفتارهای پرخاشگرانه دارند قادر به ایجاد دلبستگی اجتماعی نیستند که این ناتوانی به
صورت اشکال در روابط با همسالان تظاهر میکند. این افراد برای این احساسات و امیال و رفاه دیگران
.اهمیتی قائل نیستند
هر دو افراد دچار اختلال سلوک شایع هستند و این هم ابتلایی و اختلال نافرمانی مقابله جویانه ADHD
پیشبینی کننده پیامدهای بدتری است. کودکانی که علائم را در سنین پایینتر بروز میدهند، تعداد
.بیشتری از علائم را دارند و این علائم را با شدت بیشتری بروز میدهند، بدترین پیش آگهی را دارند

سبب شناسی

مواردی که می توانند سبب شروع این اختلال شوند می توان به سوءرفتار جسمی و جنسی یا غفلت در

کودکی ، تکانشگری ، روش انضباطی غیر صحیح والدین و نظارت ضعیف آن ها بر کودک ، هوش پایین کودک
اشاره کرد. شیوه تربیتی خشن و همراه با تنبیه کودک که پرخاشگری کلامی و جسمی نمود این شیوه
هستند یا بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودک ارتباط دارد. کودکان در خانواده های که وضعیت آشفته ایی
دارند مستعد ابتال به اختلال سلوک و بزهکاری هستند. چنانچه والدین خود دارای آسیب های روانی باشند
و به کودک آزاری یا غفلت از کودک بپردازند ، سایکوپات باشند یا وابسته به الکل یا مواد باشند می تواند
کودکان خود را به سمت ابتلابه اختلال سلوک سوق دهند. دیده شده است که بسیاری از والدین کودکان
مبتلا به اختلال سلوک دچار آسیب های روانی شدید مثل اختلالات روان پریشی هستند. مصرف الکل در
طول دوره بارداری مادر می تواند یکی از عوامل مهم تاثیر گذار در ابتلای کودک به اختلال سلوک باشد.
تحقیقات همواره نتایج نامطلوبی از مصرف زیاد الکل در دوران بارداری بر رشد جسمی ، عصبی و رفتاری
.جنین نشان داده است
ضعف تنظیم هیجان در کودکان با میزان بالاتر پرخاشگری و اختلال سلوک همراه است :

عوامل روانشناختی

 تنظیم هیجان با کفایت اجتماعی همراه بوده و میتوان آن را حتی در کودکان پیش دبستانی نیز

هیجان بالاتری دارند، درجات بالاتری از پرخاشگری را نیز بروز مشاهده کرد. کودکانی که میزان کژتنظیمی
می دهند. همچنین این کودکان در عملکردهای شناختی مربوط به لوب پیشانی مغز مشکل دارند

معیارهای DSM-5  اختلال سلوک 

مجموعه ای از رفتارهای مستمر و مکررکه در آنها، حقوق اولیه دیگران،یا هنجارها یا قوانین اصلی و متناسب با سن فرد نقض می شوند، و این وضعیت را
شرایط زیر نشان می دهند:

. Aپرخاشگری به مردم و حیوانات

۱. فرد معموال به دیگران زور می گوید و قلدری می کند و آنها را تهدید می کند.
۲. معمولا اولین نفری است که دعواهای فیزیکی را شروع می کند.
۳. برای آسیب رساندن به دیگران از یک وسیله خطرناک مثل چاقو، چوب، آجر و... استفاده می کند
۴.نسبت به مردم بیرحمی فیزیکی کرده است.
۵. نسبت به حیوانات بیرحمی فیزیکی کرده است.
۶. کسی را به زور مجبور به برقراری رابطه جنسی کرده است.
۷. هنگام سرقت،دیگران را مورد حمله قرار داده است. (مثل کیف زنی، اخاذی، سرقت مسلحانه)
۸. عمدا و برای وارد کردن صدمات جدی، جایی یا چیزی را آتش زده است.
۹. عمدا اموال دیگران را تخریب کرده است. (بجز از طریق آتش زدن)
شیادی یا دزدی
۱۱. با زور خانه یا ماشین کسی را سرقت می کند. (توجه: منظور از زور فقط نیروی فیزیکی نیست، تالش و زحمت برای باز کردن قفل خانه مردم با سیم
یا حتی شکستن آن در غیاب آنها نیز به زور محسوب می شود)
۱۱. برای منافع مشخص دروغ می گوید و مقررات را زیرپا می گذارد
۱۲. بدون درگیر شدن با اشخاص دزدی می کند(مانند دزدی از مغازه، یادزدی بدون شکستن شیشه و وارد شدن به جایی)
نقض جدی قوانین
۱۳. قبل از سن ۱۳ سالگی( علیرغم مخالفت والدین تا دیر وقت به خانه باز نمی گردد یا اصلا نمی آید).
۱۴. حداقل دوبار شبانه از خانه فرار کرده است یا حداقل یک بار فرار کرده و برای مدت زیادی به خانه بر نگشته است.
۱۵. قبل از سن ۱۳ سالگی( از مدرسه گریزان است.)
 .bاگر فرد ۱۸ ساله یا بیشتر است، معیارهای اختلال شخصیت ضد اجتماعی نباید برآورده شده باشند

 

 

انواع فرعی بر اساس سن شروع

اغاز در کودکی: فرد تا قبل از ۱۱ سالگی حداقل یک سمپتوم از سمپتوم های اصلی اختلال سلوک را نشان می دهد.
آغاز در نوجوانی: فرد تا قبل از ۱۱ سالگی هیچ یک از سمپتوم های اصلی اختلال سلوک را نشان نمی دهد. این افراد در مقایسه با کسانی که در کودکی به
اختالل سلوک مبتال می شوند، پرخاشگری فیزیکی کمتری دارند و روابط آنها با همسالان معمولا بهتر است.
آغاز نامشخص: معیار های لازم برای اختلال سلوک برآورده شده اند، اما مطالعات به اندازه کافی در دسترس نیست تا مشخص شود آیا آغاز سمپتوم ها قبل
از ۱۱سالگی بوده است یا بعد از آن.
واجدالشرایط بودن برای این است که فرد حداقل دو مورد از خصوصیات زیر را به مدت حداقل ۱۲ ماه یا بیشتر و در روابط میان
فردی مختلف و محیط های متفاوت داشته باشد. این خصوصیات منعکس کننده روند معمولی عملکرد فرد در زمینه های میان فردی و
هیجانی در این دوره حداقل ۱۲ ماهه است نه این که رویدادهایی را نشان دهند که صرفا به صورت جسته و گریخته در بعضی محیط
ها روی داده اند. بنابراین برای سنجش معیارها ، به منابع مطالعاتی مختلف نیاز است. علاوه بر گزارش خود فرد لازم است از
اطرافیان و آشنایان که مدت طولانی است که اورا می شناسند، اطاعات جمع آوری شود.
درباره اختلال سلوک باید سه مسئله مهم را خاطر نشان کنیم:
اول افرادی که مبتلا به اختلال سلوک تشخیص داده می شوند معمولا زیر ۱۸ سال دارند، و کسانی که بعد از ۱۸ سالگی مبتلا به این
اختلال اعلام می شوند، بزرگسالانی هستند که شرایط ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را ندارند. به عبارت دیگر، چون
معیارهای لازم برای اختلال شخصیت آنتی سوشال  ASPD را ندارند، مبتال به اختلال سلوک دیاگنوز می شوند (همانطور که قبلاگفتیم،

معیار b)
ثانیاباید شرایط محیطی و اجتماعی ظهور رفتارهای اختالل سلوک را به حساب آورد. مثال در بعضی مناطق فقیرنشین، رفتارهایی که
ظاهرا ویژگی های رفتارهای اختالل سلوک را دارند، رفتارهای حمایتگرانه یا حراستی به حساب می آیند. یعنی فرد باید پرخاشگری
کند تا بتواند امنیت خود را حفظ کند
ثالثا تشخیص اختلال سلوک و اعلائم ابتلایی فرد به آن صرفا زمانی باید انجام گیرد که رفتارهای مورد مشاهده، رفتارهای بیمارگونه
باشند نه واکنش در مقابل شرایط محیطی خاص.
عوامل ژنتیک :امروزه شواهد نشان می دهد که اختلال سلوک و پرخاشگری و جنایتکاری ناشی از آن عنصر ژنتیک دارند. مطالعه
دوقلوها نشان داده است که یک عامل ژنتیک در اختلال سلوک وجود دارد و پرخاش و خشونت نیز عنصر ژنتیک دارند.
محیط خانوادگی و روابط والد_فرزند :مطالعات انجام شده درباره ارثی بودن اختلال سلوک نشان می دهند که در این اختلال یک عامل
ژنتیک وجود دارد، اما این را نیز نشان می دهند که عوامل محیطی مهم و بارزی نیز در آن تاثیر می گذارند. بدون شک یکی از مهم
ترین عوامل، محیط خانوادگی و ماهیت رابطه والدین و فرزندان است. از مدت ها پیش ثابت شده است که عوامل خطر برای اختلال
سلوک و اختلال نافرمانی-چالش گری عبارتند از بیکاری والدین، ابتلایی یکی از والدین به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، تعویض
مکرر سرپرستان کودک و بدرفتاری با او. شواهد نشان می دهد، کودکانی که والدین پرخاشگر دارند و از سوی آنها مورد بدرفتاری
فیزیکی قرار می گیرند، در بزرگسالی، خود به افرادی پرخاشگر تبدیل می شوند. علاوه بر بدرفتاری در کودکی، اختلال سلوک با
محیط های خانوادگی نامنسجم، بدون اهداف تحصیلی و فرهنگی، پر از دعوا، و پر از استرس والدین نیز رابطه دارد .
تاثیر دوستان و رسانه های عمومی :اکثر کودکان صرفا به این علت رفتارهای پرخاشگرانه و ضد اجتماعی نشان می دهند که تحت
تاثیر فعالیت های خشونت آمیزی قرار میگیرند که در رسانه های عمومی یا در دوستان و همسالان خود می بینند. دوستان مهم ترین
منبع تقلید هستند. شواهد نشان می دهند که دوستی و معاشرت با نوجوانانی که رفتارهای خشونت آمیز یا مجرمانه دارند باعث افزایش
رفتار بزهکاری می شود. دوستی با همسالان خالفکار تقلید کردن رفتارها را آسان تر می کند و باعث می شود که این نوع رفتارها
عادی به نظر برسند. با این حال مشخص نیست که آیا کودکانی که پیشاپیش تمایالات ضد اجتماعی و پرخاشگری دارند به میل و انتخاب
خود با افراد مشابه خود دوست می شوند
عوامل اجتماعی_اقتصادی :رفتار بزهکارانه و خشونت آمیز با فقر، پایین بودن طبقه اجتماعی_اقتصادی، بیکاری، شهرنشینی، و عدم
موفقیت تحصیلی ارتباط نزدیک دارد. این عوامل ممکن است علت اختلال سلوک باشند نه معلول آن. فقر باعث می شود زندگی
خانوادگی مختل شود، والدین تحت استرس قرار گیرند، از فرزندان غفلت کنند، فرصت های تحصیلی خوبی وجود نداشته باشد و همه
اینها دست به دست هم می دهند و به ایجاد اختلال سلوک کمک کند

درمان اختلال سلوک

شروع درمان در کودکی، میتواند بهبودی سریعتر و بهتر را به همراه آورد و مقاومت فرد برای تغییر رفتارهای آسیب رسان خود کمتر
.است. درمان تحت تاثیر عواملی مانند شدت علائم، سن بروز و میزان همکاری خود کودک قرار دارد
در درمان افراد سلوک، خانواده و اطرافیان نقش مهمی دارند به همین سبب دو امر اساسی در درمان این اختالل اهمیت دارد که در ادامه
آنها را ذکر کردهایم

آموزش کودک:

در آموزش کودک، از تکنیک و روشهای درمانی مختلفی استفاده میشود تا مهارتهای خود کنتری و کنترل خشم خود، راههای حل
.و رفتارهای مثبت اجتماعی به او یاد داده شود تا بتواند عملکرد سازش یافته تری داشته باشد مسئله
همچنین از تکنیکهای رفتاری- شناختی استفاده میشود تا الگوهای غلط فکری کودک کشف شده و تغییر یابد

آموزش والدین

برنامه های آموزشی برای والدین میتواند مهارتهای تربیتی آنها در برخورد با فرزندشان را بهبود ببخشد و نحوه تعامل درست و
شیوه های مناسب فرزند پروری را به آنها بیاموزند. آموزش مدیریت والد نوعی برنامه آموزشی مختص والدین است که به آنها در
.جهت تقویت رفتارهای مثبت در فرزندان آموزش میدهد
مثال یاد میگیرند به عنوان تنبیه تکنیکهاي انضباطی غیرخشن (مانند محروم کردن کودک از چیزی خوشایند مانند تلویزیون دیدن) را
میتواند جایگزین شیوههای خشن کنند و ارتباط خود را بهبود ببخشند. توجه داشته باشید که رعایت نکات ذکر شده با مراجعه به مشاوره
راهگشا باشد
والدینی که اغلب از تنبیه فیزیکی استفاده کرده و سطح پایینی از عطوفت و گرمی را نشان میدهند و برای کنترل بیشتر، قوانین غیرقابل
توضیح و غیرقابل استدلال را براي فرزندانشان به کار میگیرند، باعث شدت گرفتن مشکلات فردی و اجتماعی بیشتری در فرزند خود
میشوند
مراجعه به روانشناس برای گرفتن راهنمایی و مشاوره در زمینه نحوه برخورد و رفتار صحیح با این کودکان ضروری است
اختلال سلوک در کودکی و نوجوانی بروز میکند و شکل خفیفتری از اختلال شخصیت ضد اجتماعی محسوب میشود. همانطور که
ذکر کردیم اختلال سلوک در صورتی که درمان نشود به شخصیت ضد اجتماعی در بزرگسالی می انجامد