اختلال حسی لامسه در کودکان اوتیسم

اختلال حسی لامسه در کودکان اوتیسم

سیستم ادراکی ما، یک سیستم "خوانش و واکنش" (Read & React) است. این بدان معنی است که سیستم ادراکی ما طوری برنامه‌ریزی شده که ما برای پاسخ مناسب به محرک‌های محیطی "از برنامه‌های از پیش تعیین شده" استفاده می‌کنیم. این برنامه‌ریزی‌ها در طول زندگی ما شکل گرفته و عناوینی مثل "یادگیری حسی" یا پردازش می‌توان برای آن به کار برد.

واضح‌ترین نکته برای توضیح  مطلب این است که اگر کودکی یک بار به اجاق گاز داغ دست بزند... بعد از آن، بندرت ممکن است دوباره این کار را انجام دهد. دلیلش آن است که احساس سوزش و درد ناشی از لمس اجاق گاز داغ در حافظه ما ثبت ( حک) شده و به ما کمک می‌کند تا مجددا این اشتباه را تکرار نکنیم. تمام الگوهای حسی در بدن ما به همین روش عمل می‌کنند.

دو مولفه اصلی که در این جا باید بفهمیم، ادراک( ادراک حسی) و هماهنگی هستند. بدون ادراک مناسب، هماهنگی مناسبی (عادی) وجود ندارد. کودکانی که دچار مشکلات حسی هستند، از درک صحیح محیط اطراف خود ناتوانند، خواه این ادراک دیدن اشیا باشد، یا شنیدن صداها، یا تعادل و هماهنگی و یا لمس و حس لامسه و یا موارد دیگر. اکنون به بررسی اختلال لامسه می پردازیم. 

یک مشکل یا عدم کارایی در سیستم لامسه ممکن است به صورت‌های مختلف بروز پیدا کند. در این موارد کودک از لحاظ لامسه‌ای تدافعی است و نمی‌خواهد که لمس شود، چیزی به وی بخورد، یا در آغوش گرفته شود، یا این که بافت‌های خاصی را لمس کند، او از انواع خاصی از لباس‌ها اجتناب می‌کند.
یک سیستم حسی «غیرمعمول» باعث می‌شود که کودک تجارب و حس‌های لامسه خاصی را بخواهد و یا ممکن است به صورت مداوم افراد یا اشیا پیرامون را لمس کند. به عبارت دیگر سیستم لامسه به صورت وسیع، ارتباطات و عملکرد مدرسه کودک را متأثر می‌سازد.

اختلال حسیِ لامسه «تندکار»

•  واکنش شدید به سرما و گرما

•   اجتناب از تماس بدنی با دیگران

•  مشکل با پوشیدن لباس به ویژه لباسهای ضخیم یا خیلی نرم؛ یقه بسته یا آستین بلند کودک را آزار می‌دهد

•   اجتناب از حمام کردن، شانه کردن، گرفتن ناخن، مسواک زدن و واکنش شدید نسبت به دردهای خفیف

•   عدم تحمل درد

•   واکنش نسبت به نزدیک شدن به برخی موانع فیزیکی در راه

•   انجام دادن برخی تحریکات لمسی آرام با خود

•   بازی کردن با خود

اختلال حسی لامسه «کندکار»

•  گاز گرفتن خود

•  خود آزاری

•  فرو کردن اشیا تیز به بدن

•  زدن به سر و صورت یا کوبیدن سر به دیوار

•   دستکاری زخمها و بریدگی‌های بدن

•   فقدان واکنش یا واکنش ضعیف در مقابل درد، گرما و سرمای شدید

•   مالیدن خود به زمین به طور مکرر

اختلال حسی لامسه «ناموزون»

•   بروز رفتارهای متغیر در کودک؛ مثلا بعد از مدتی آرامش به صورت تکانه‌ای یا عصبانی رفتار می‌کند. گویا کسی آنها را تحریک کرده است و ممکن است به خود یا دیگران آسیبی بزنند.

•   موجدار شدن پوست بدن، سیخ شدن موها و خارش بی‌دلیل

روش درمانی جهت اختلال حسی لامسه

✓  برای درمان حس لامسه کند کار حرارت محیط زندگی کودک را متغیر نگه دارید .

✓   مکرراً کودک را در آغوش گرفته و تماس خود را با او بیشتر نمایید

✓   برای درمان حس لامسه کند کار درجه آب حمام را متغیر نگاه دارید .

✓   از لیف و وسایل زبر استفاده نمائید .

✓   اسباب بازیهای کودک از جنس سفت و سخت و زبر باشد .

✓   از لباس های زیر نسبتاً زبر استفاده کنید .

✓  محیط کودک مملو از محرک های لمسی باشد .

✓  دست های کودک به طور متوالی در آب سرد و گرم فرو ببرید

✓   با وسایل زبر پوست بدن بویژه کف دست و پاها را تحریک نمائید .

✓  برای درمان حس لامسه کند کار بدن را مرتب ماساژ و غلغلک بدهید .

✓  به کودک حرکت ها و جنبش هایی مانند چرخاندن و وارونه کردن در وضعیت های مختلف بدهید .

✓  از ویبراتورهای لمسی استفاده نمائید .

✓   کودک را وادار به لمس وسایلی چون سمباده و نمد و …. نمائید .

✓   در کف دست کوک علائم و اشکالی را رسم نمائید تا او نام آن را بیان نماید .

✓  با لمس اشیاء مختلف داخل یک کیسه ، اشیاء جفت را پیدا نماید.



 

روش درمانی جهت حس لامسه تند کار

✓  تماس لمسی به آرامی صورت گرفته و ابتدا با نوازش کردن و سپس سر و پیشانی و آرام آرام تحریکات ملایم شروع گردد

✓  با تماس ملایم با هر قسمت از بدن هنگام تحریکات نام آن عضو بیان گردد .
 

✓  به تدریج جهت تحریکات حسی از وسایلی چون پارچه های ابریشمی ، پرها و عروسک های پارچه ای و … استفاده نمائید .

✓  در صورتی که حساسیت حسی رفع گردید و یا کمتر شد با استفاده از تحریکاتی چون لمس های فشاری و … استفاده نمائید .

✓  حرارت محیط زندگی کودک را معتدل نگه دارید .

✓  از بغل کردن و فشردن کودک بپرهیزید .

✓  درجه آب حمام را ملایم و کم فشار نگاه دارید .

✓  از لیف و وسایل ملایم استفاده نمائید .

✓  از پوشیدن لباس های زبر و خشن خودداری کنید .

✓  به علت حساسیت زیاد در خواب غلت می زنند نکات ایمنی را کنترل نمائید .