کاربرگ و آزمون فصل چهارم علوم پنجم دبستان به همراه خلاصه درس

کاربرگ و آزمون فصل چهارم علوم پنجم دبستان به همراه خلاصه درس

فصل ۴:برگی از تاریخ زمین

سنگ های رسوبی،کتاب تاریخ زمین

در مطالعه ی تاریخچه ی زمین دانشمندان (دیرینه شناس) باید شواهد زیادی درباره حوادث گذشته جمع آوری کند. بیشتر این شواهد، از لایه های سنگ رسوبی و فسیل درون آنها بدست می آیند.
از آنجا که اغلب فسیل ها در بین سنگ های رسوبی یافت می شوند و خود سنگ های رسوبی نیز بیانگر محیط تشکیل و شرایط تشکیل خود هستند، سنگ های رسوبی را کتاب تاریخ می نامند.
سنگ های رسوبی از نظر تأمین انرژی نیز برای انسان بسیار مهم اند. به دلیل وجود نفت و گاز و زغال سنگ در بین این سنگ ها، سنگ های رسوبی منبع اصلی تأمین انرژی انسان هستند.

لایه های سنگ رسوبی

مراحل تشکیل سنگ رسوبی :

۱.خرد شدن سنگ ها تحت تأثیر عوامل طبیعی مانند (آب ، باد و ...) به ذرات ریز و درشت

۲.حمل رسوبات توسط سیلاب به نقاط پست (فرورفته) مانند دریاها

۳. ته نشین شدن رسوبات بصورت لایه لایه و موازی

۴. فشرده شدن رسوبات در اثر فشار زیاد وزن خود و آب دریا و خروج آب از بین ذرات و تبدیل آنها به سنگ

سه اصل مهم در مورد سنگ های رسوبی:

۱.لایه لایه اند

۲. لایه ها موازی اند

۳.لایه های زیرین قدیمی ترند

سنگ های رسوبی در موقع تشکیل می توانند اطلاعاتی مانند آب و هوا، عمق آب،گسترش آب ها، شوری و شیرینی آب، ساکن یا متلاطم بودن آب، نوع گیاهان و جانورانی که زمانی روی زمین زندگی می کرده اند را به ترتیب از قدیم به جدید نشان می دهد.
ضخامت هر لایه به مدت زمان رسوب گذاری و میزان رسوبات حمل شده توسط رود بستگی دارد. چون جنس رسوبات حمل شده هر لایه با لایه ی دیگر ممکن است متفاوت باشد، لایه ها به رنگ های مختلفی دیده می شوند. جنس رسوباتی که توسط رودها به دریا حمل می شوند به جنس سنگ های بستر رود و جنس سنگهای منشا رود بستگی دارد.
سنگ های رسوبی میتوانند معرف نوع آب و هوا و وضعیت ته نشینی بعضی از سنگ ها باشند.

فسيل

به آثاری که از جانداران قدیمی در لابه لای سنگهای رسوبی باقی مانده باشد فسیل یا سنگواره می گویند.
در میان موجودات بی شماری که در گذشته بر روی زمین زندگی می کرده اند، فقط تعداد بسیار کمی (که بیش از یک درصد تخمین زده نمی شوند) به صورت فسیل درآمده اند. بهترین مکان برای فسیل شدن دریاهای گرم و کم عمق است. این محیط ها بعلت گرما دارای تبخیر زیادی هستند و چون کم عمق می باشند سرعت رسوب گذاری بیشتر است همچنین موجودات پس از مرگ با سرعت بیشتری در کف دریا قرار گرفته و زیر رسوبات مدفون می شوند.

جاندارانی که دارای اعضای نرم و فاقد اسکلت داخلی یا خارجی بوده اند در برابر عوامل مخرب طبیعی مقاومتی نداشته و پس از مرگ، در مجاورت هوا یا زیر آب تجزیه گردیده و یا خوراک جانداران دیگر شده و بدون آنکه از خود اثری به جای گذارند، از بین رفته اند. برای مثال از کرم خاکی نمی توان فسیل یافت زیرا هم فاقد قسمت سخت در بدن خود است و هم در خاک، جایی که عوامل و شرایط تجزیه جسد به خوبی فراهم است زندگی می کند.
در گذشته تعداد حشرات بیشتر از بقیه ی جانداران است با این وجود، تعداد فسیل های حشرات خیلی کم است و علت آن این است که بدن حشرات فاقد قسمت سخت است و به همین دلیل جسد آنها بعد از مرگ بلافاصله تجزیه شده و از بین می رود.
در میان موجودات زنده، امکان فسیل شدن آن هایی که اعضای سخت مانند استخوان، دندان ،صدف، کیتین یا بافت چوبی داشته اند بیشتر بوده است. البته چنین موجوداتی باید بلافاصله پس از مرگ، درمیان رسوبات نرم قرار گیرند تا اسکلت آنها در معرض تجزیه و فساد قرار نگیرند به همین دلیل دریاها و محیط های آبی به دلیل رسوب گذاری زیاد مکان مناسب تری نسبت به خشکی ها هستند.