چطور مهربان باشم؟

چطور مهربان باشم؟

  بخش اول: پرورش دیدگاهی مهربانانه‌تر

1) خالصانه به دیگران توجه کنید

در پایه‌ای‌ترین تعریف از مهربانی می‌توان آن را اهمیتی خالصانه دانست که نسبت به دیگران قائل هستیم. اینکه بهترین‌ها را برای دیگران بخواهیم، و بدانیم آنها همان خواسته‌ها، نیازها، انگیزه‌ها و حتی همان ترس‌هایی را دارند که خودمان داریم. مهربانی به معنای خونگرمی، پاسخ‌گو بودن، صبوری، اعتماد، وفاداری و حق‌شناسی است. پیرو فروچی (Piero Ferrucci)، روان‌درمانگر و فیلسوف، مهربانی را به عنوان راهی برای «زندگی آسان‌تر» معرفی می‌کند، زیرا مهربانی انسان را از اسارت نگرش‌های منفی و احساساتی چون تنفر، حسادت، بدگمانی و بازی دادن دیگران آزاد می‌کند. نهایتا مهربانی به معنای اهمیتِ واقعی دادن به «تمام موجودات» است

مهربانی و بخشندگی در قبال دیگران را تمرین کنید. نداشتن مهارت مهربانی، خجالتی بودن و ندانستن اینکه چطور باید به دیگران نزدیک شد تنها زمانی رفع می‌شود که دست به عمل بزنید و مسیر را آنقدر ادامه دهید که مهربانی به صفتی ناخودآگاه در شما تبدیل شود

در برابر مهربانی‌تان چیزی مطالبه نکنید. بزرگ‌ترین مهربانی‌ها همان‌هایی هستند که با خود الزامی به همراه نمی‌آورند؛ مهربانی‌هایی که غیرشرطی و بدون توقع هستند.

2) برای کسب منفعت مهربانی نکنید

از مهربانیِ آلوده به فریب دوری کنید. مهربانی به معنای مؤدب بودنِ سودجویانه، بخشندگی حساب‌وکتاب‌شده و ادب و نزاکتِ تصنعی نیست. اگر کسی از مهربانی به عنوان روشی برای بازی دادن دیگران استفاده کند تا خواسته‌هایش را تأمین کنند یا آنها را تحت کنترل بگیرد، دیگر نمی‌توان اسم آن رفتار را مهربانی گذاشت. تظاهر به اینکه فردی برای‌تان مهم است در حالی که تمام مدت احساس خشم یا تحقیر نسبت به او را درون‌تان سرکوب می‌کنید و با گپ‌وگفت‌های از سر باز کنِ رایج بر غضب و ناکامی‌تان از آنها سرپوش می‌گذارید هم مهربانی به شمار نمی‌رود

در نهایت اینکه، مهرطلبی را نباید با مهربانی اشتباه گرفت. مهرطلبی آن دسته از رفتارهایی هستند که برای تسلیم شدن و آب از آب تکان نخوردن طراحی شده‌اند. افراد مهرطلب از هر اقدام رو به جلویی در رابطه دوری می‌کنند زیرا وحشت دارند که مبادا آن رفتار رابطه را نابود کند، در عوض خشم، قهر و کینه‌ی خود را درون‌شان نگه می‌دارند و احساس می‌کنند قربانی شده‌اند

3) با خودتان مهربان باشید

اشتباه برخی از آدم‌ها این است که وقتی دارند به دیگران مهربانی می‌کنند با خودشان رفتار مهربانانه ندارند. ممکن است بخشی از این حالت به دوست نداشتن جنبه‌هایی از وجودمان بازگردد، اما گاهی ریشه‌اش در عدم شناخت از خودمان است. متأسفانه زمانی که از درون محکم نباشید این خطر وجود دارد که مهربانی‌هایتان خالصانه نباشد که بالاتر درباره‌ی اقسام آن حرف زدیم. یا ممکن است دچار فرسودگی و سرخوردگی شوید که چرا دیگران را در اولویت قرار داده‌اید

خودآگاهی به شما کمک می‌کند تا بفهمید منشأ رنج و تعارض‌هایتان چیست. خودآگاهی همچنین توان روبه‌رو‌ شدن با تناقض‌ها و ناهماهنگی‌های درون‌تان را برای‌ شما فراهم می‌کند. به شما فرصت می‌دهد روی جنبه‌های نامطلوب شخصیت‌تان کار کنید. خودآگاهی به همین منوال کمک می‌کند فرد از نسبت دادن جنبه‌های منفی خود (طی مکانیسم فرافکنی) به دیگران دور بماند و بنابراین فرد قدرت لازم را برای داشتن رفتاری مهربانانه با دیگران، درون خود پیدا می‌کند

زمان بیشتری صرف کسب خودآگاهی کنید و از این دانش برای مهربان‌تر بودن با خودتان (با یادآوری اینکه ما همه ضعف‌هایی داریم) و دیگران استفاده کنید. به این طریق به جای اینکه اجازه بدهید ترس‌های درونی‌تان نیاز به فرافکنی درد و رنج را در شما تحریک کند به آنها رسیدگی می‌کنید

به زمانی که برای شناختن خودتان، نیازها و محدودیت‌هایتان صرف می‌کنید به چشم خودخواهی نگاه نکنید. هرچه باشد این پیش‌زمینه‌ی مهمی است که شما را قادر می‌سازد با آگاهی و قدرتی شگرف برای مهربانی به سوی مردم بروید.

از خودتان بپرسید که مهربانی با خود چه معنایی دارد. برای بسیاری از افراد مهربان‌تر بودن با خودشان به معنی مشاهده‌ و مراقبه‌ی گفت‌وگوهای درونی و جلوگیری از افکار منفی‌ است.

4) مهربانی را از مهربانان الگو بگیرید

به آدم‌های واقعا مهربان زندگی‌تان فکر کنید و اینکه چه احساسی به شما می‌دهند. آیا حتی فکر کردن به آن‌ها مایه‌ی دلگرمی‌تان نیست؟ شاید به این دلیل باشد که اثر مهربانی باقی می‌ماند و در مواقع رو‌به‌رو شدن با سختی‌ها به افراد دل‌گرمی می‌بخشد. وقتی فردی راهی پیدا می‌کند که به شما به خاطر آنچه که هستید ابراز محبت کند، غیر ممکن است چنین اعتبار و تائید ارزشمندی که نصیب‌تان شده است را فراموش کنید. محبت این افراد تا ابد در وجود شما به حیاتش ادامه می‌دهد

مواقعی را به یاد بیاورید که مهربانی دیگران روز شما را ساخته است. مهربانی آنها چه خصوصیتی داشته که توانسته حس خاص و مهم بودن به شما بدهد؟ آیا آنها کارهایی کرده‌اند که شما هم بتوانید آن‌کارها را از صمیم قلب انجام بدهید؟

5) مهربانی برای سلامتی مفید است پس مهربان باشید

با در پیش گرفتن نگرش مثبت که مهربانی مثالی از آن است، سلامت روانی و شادمانی در فرد افزایش پیدا می‌کند. مهربانی درباره‌ی بخشیدن به دیگران و پذیرا بودن است، مهربانی کردن احساس بهزیستی و ارتباطی را به ما برمی‌گرداند که سلامت روان و وضعیت روحی‌مان را بهبود می‌بخشد

همین که مهربانی، عزت‌ نفس ما را بالا می‌برد، در عین سادگی، به خودی خود پاداشی دائمی و قدرتمند است

6) تمرکز بر مهربانی را به عادت تبدیل کنید

لئو باباتا (Leo Babauta) می‌گوید مهربانی یک عادت است. عادتی که هرکس می‌تواند در خود پرورش دهد. پیشنهاد او این است که به مدت یک ماه بر مهربانی تمرکز کنید. بعد از تمرین تمرکز هدایت شده، متوجه تغییرات ژرف در زندگی‌تان خواهید شد. نسبت به خودتان احساس بهتری پیدا می‌کنید، و متوجه می‌شوید مردم به شما واکنش متفاوتی دارند، از جمله اینکه با شما رفتار بهتری خواهند داشت. زیرا همان‌طور که او می‌گوید مهربان بودن در طولانی‌مدت با دیگران، تابع قانونِ کارماست (یعنی مردم پاسخ مهربانی شما را نهایتا با مهربانی خواهند داد)

پیشنهادات عملی برای تمرکز بر مهربانی :

هر روز برای یک نفر کاری از سر مهربانی انجام دهید. در آغاز روز تصمیمی آگاهانه بگیرید که آن عمل مهربانانه چه خواهد بود. سپس برای انجام دادنش زمان بگذارید.

در مراودات خود با دیگران به خصوص با افرادی که معمولا شما را عصبانی، پریشان یا آزرده می‌کنند، مهربان و مشفق باشید و دوستانه رفتار کنید. مهربانی را به عنوان قدرت‌تان به کار ببرید.

مهربانی‌های کوچک‌تان را به رفتارهای بزرگ‌تری از شفقت گسترش دهید. انجام کارهای داوطلبانه برای افراد نیازمند و ابتکارعمل به دست گرفتن برای کاهش رنج دیگران نمونه‌هایی از این رفتارهای مشفقانه هستند

 برای گسترش مهربانی دعا بخوانید یا مدیتیشن کنید 

7) با همه مهربان باشید نه فقط با آنها که «نیازمند»اند

مهربانی‌تان را به همه ارائه کنید

دایره‌ی مهربانی خود را گسترش دهید. مهربانی در برخی شرایط کار راحت‌تری برای ماست. مثلا مهربان بودن وقتی به طور ناخودآگاه دچار «مهربانی ترحم‌آمیز» شویم کار آسانی است. مهربانی ترحم‌آمیز که استفانی دوریک (Stephanie Dowrick) آن را بیان کرده به زبان ساده به مهربانی‌ای گفته می‌شود که به مردم شدیدا نیازمند مانند بیماران، فقرا، اقشار آسیب‌پذیر، و آنها که با ایده‌آل‌های ما برای محبت کردن جور هستند ابراز می‌کنیم. مهربانی با آنها که به ما نزدیکند، چه به لحاظ عاطفی مانند (اعضای خانواده یا دوستان) یا به دلایل دیگر مانند (وطن، جنس، نژاد یکسان) هم کار راحت‌تری است تا آنها که هگل فیلسوف معروف از آنها با عنوان «دیگران» یاد می‌کند. ممکن است مهربانی با کسانی که آنها را هم‌پایه‌ی خود یا به عنوان «دیگری» در نظر می‌گیریم دشوارتر باشد اما این کار ارزشش را دارد

در محدود کردن مهربانی به موارد «راحت» اشکالی وجود دارد. در چنین حالتی متوجه نمی‌شویم که لازم است با همه (فارغ از سطح دارایی‌، ارزش‌ها و اعتقادات‌، رفتار و نگرش‌، قومیت و نژاد و شباهتی که به ما دارند) با مهربانی رفتار کنیم

اگر گزینه‌ی مهربانی را تنها برای کسانی انتخاب کنیم که از نظر ما استحقاق آن را دارند بند از سوگیری‌‌ و قضاوت‌ها‌ی‌مان باز کرده‌ایم و صرفا مهربانی مشروط را تمرین می‌کنیم. در حالی که مهربانی اصیل شامل حال تمام موجودات است. گرچه چالشِ عملی کردنِ چنین ایده‌ای درباره‌ی مرزهای مهربانی ممکن است گاهی نیازمند تلاش باشد، هیچ‌گاه ژرفای قدرتی که برای مهربانی اصیل در خود خواهید یافت به پایان نمی‌رسد

اگر مهربان بودن با فردی را تنها به این دلیل به تأخیر انداخته‌اید که او بدون حمایت یا درک‌ شدن از جانب شما می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد، مهربانی گزینشی را انتخاب کرده‌اید. مهربانی اما شامل حال همه می‌شود

8) قضاوت کردن را به حداقل برسانید

برای مهربان بودن قضاوت را کنار بگذارید

اگر واقعا دل‌تان می‌خواهد مهربان باشید لازم است قضاوت‌تان را کنترل کنید. به جای صرف وقت برای انتقاد، برای مثبت بودن و شفقت زمان بگذارید. اگر معمولا دیگران را مملو از اشکال می‌بینید، آرزو می‌کنید که کاش می‌توانستند آدم‌های بهتری باشند، یا احساس می‌کنید اطرافیان‌تان مردمی نیازمند و گیج هستند با چنین نگاهی مهربانی حقیقی را یاد نخواهید گرفت. از قضاوت کردن دست بردارید و در نظر داشته باشید که شما هیچ‌گاه کاملا دیگران را درک نمی‌کنید مگر اینکه یک روز جای آنها زندگی کنید. به جای قضاوت آدم‌ها که چرا بهتر از آنی نیستند که اکنون می‌بینید روی مهربان بودن با آنها تمرکز کنید

اگر آدم قضاوتگری باشید که به غیبت کردن علاقه دارد یا صرفا درباره‌ی آدم‌های دوروبرتان بدگویی کنید، هیچ‌گاه نمی‌توانید قید و شرط‌ها را کنار بگذارید و به دیگران مهر بورزید

مهربان بودن یعنی به جای اینکه از دیگران انتظار داشته باشیم کامل و بی‌نقص باشند به آنها با دید مثبت نگاه کنیم

 بخش دوم: پرورش صفات مهربانانه 

1) با دیگران رفتاری مشفقانه داشته باشید

«مهربان باش، چرا که در زندگی هر انسانی که ملاقات می‌کنی نبرد سختی در جریان است.» مهم است که این جمله را باور کنید. این جمله‌ی منسوب به افلاطون تصدیق می‌کند هر کس در زندگی خود با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است. گاهی وقتی درگیر مشکلات خودمانیم یا از دیگران عصبانی شده‌ایم خیلی راحت این موضوع را فراموش می‌کنیم. پیش از اینکه رفتاری بکنید که دیگری را به نحو منفی تحت تأثیر قرار بدهد یک سؤال ساده از خودتان بپرسید: «آیا این رفتار از سر مهربانی است؟» اگر پاسخ‌تان مثبت نیست یعنی دارد به شما یادآوری می‌کند که رفتار و رویکردتان را بلافاصله تغییر دهید

حتی زمانی که بدترین روز‌های خودتان را سپری می‌کنید به یاد بیاورید که دیگران نیز بلاتکلیفی، رنج، سختی، ناراحتی، ناامیدی و فقدان را تجربه می‌کنند. چنین کاری به هیچ عنوان احساسات شما را کم‌اهمیت جلوه نمی‌دهد. بلکه موجب می‌شود بفهمید رفتار مردم اغلب از سر آسیب و درد‌ی است که متحمل شده‌اند و نه نشئت گرفته از تمامیت وجودی‌شان. و این مهربانی است که کلید گذر از عواطف منفی و برقراری ارتباط با حقیقتِ درونی آدم‌هاست

2) انتظار کمال نداشته باشید

اگر آدم کمال‌گرا و رقابت‌طلبی باشید یا با احساس اضطرار زندگی کنید اغلب این مهربانی با خودتان است که قربانی بلندپروازی‌ها و سرعت بالا ‌می‌شود و البته قربانی ترس شما از اینکه تنبل یا خودخواه به نظر برسید. به یاد داشته باشید وقتی کارها آن‌طور که می‌خواهید پیش نمی‌رود کمی آرام‌تر حرکت کنید و خودتان را ببخشید

از اشتباهات‌تان درس بگیرید نه اینکه دائما خودتان را سرزنش و با دیگران مقایسه کنید. از مسیر شفقت نسبت به خود می‌توانید با نوری که شفقت در دل‌تان روشن می‌کند به مرور نیاز‌های مردم را هم تشخیص دهید

3) حضور داشته باشید

بزرگ‌ترین موهبت مهربانی برای دیگران این است که وقتی با آنهاییم در لحظه حضور داشته باشیم. یعنی بادقت به حرف‌هایشان گوش بدهیم و توجه خالصانه‌ای به آنها داشته باشیم. در برنامه‌ریزی‌های روزانه‌تان تجدید نظر کنید و از اینکه آدمی به نظر برسید که همیشه در حال دویدن است دست بردارید. حضور داشتن به معنای در دسترس بودن است و این تنها زمانی امکان دارد که در حال عجله و انجام فشرده‌ی کارها نباشید

 کمتر از روش‌های ماشینی و مجازیِ ارتباط با دیگران استفاده کنید 

ارتباطات ماشینیِ سریع و غیرشخصی مانند پیام‌های تلگرام و ایمیل جای خود را در زندگی دارند، اما تنها راه برقراری ارتباط نیستند. برای ملاقات رو‌‌دررو با افراد یا یک تماس تلفنی زمان بگذارید. به جای ایمیل نامه بفرستید و عزیزی را با زمانی که از سر مهربانی برایش اختصاص داده‌اید تا قلم به دست بگیرید و بنویسید، ‌غافلگیر کنید.

4) شنونده‌ی ماهری باشید

در زمانه‌ی پرسرعت ما، که عجله و مشغولیت داشتن ارزش شناخته می‌شود، و قطع کردن صحبت دیگران چون خیلی سرتان شلوغ است یا باید خیلی سریع جایی باشید کاری معمول است، گوش دادن سخت‌تر از چیزی است که به نظر می‌آید. با این حال تکرار عبارت «سرم شلوغ است.» بهانه‌ی خوبی برای ترک مهربانی نیست. وقتی با کسی حرف می‌زنید، تمرین کنید که با همه‌ی وجودتان به او گوش بسپارید و تا زمانی که بیان تفکرات و داستانش به اتمام برسد واقعا به او توجه کنید

گوش دادن بادقت، برقراری تماس چشمی، اجتناب از هرچه ممکن است در این میانه حواس‌تان را پرت کند و اختصاص زمانی از روزتان به یک نفر، بزرگ‌ترین مهربانی‌ای است که می‌توانید انجام دهید. پیش از اینکه با جواب‌های از قبل آماده حرفی بزنید یا صحبت کسی را قطع کنید برای دریافت کامل آنچه گفته‌اند زمان صرف کنید. به دیگری نشان دهید که شرایط منحصربه‌فردی را که در آن قرار دارد درک می‌کنید و آنجا هستید که حرف‌هایش را بشنوید

شنونده‌ی ماهر بودن به معنای این نیست که باید در حل مشکل هم عالی باشید. گاهی بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید فقط داشتن گوشی برای شنیدن است با علم به اینکه نمی‌دانید او باید چه کاری انجام دهد

5) خوشبین باشید

برای مهربان بودن خوشبین باشید

شادمانی، لذت و قدرشناسی‌ای که در ذات مهربانی وجود دارد به شما امکان می‌دهد خوبی‌های دیگران و دنیا را ببینید. شما را قادر می‌سازد از میان چالش‌ها، ناامیدی‌ها و بی‌رحمی‌هایی که می‌بینید یا تجربه می‌کنید بگذرید و به طور مداوم باورتان را به انسانیت بازسازی کنید. حفظ نگرش مثبت باعث می‌شود کارهای مهربانانه با لذت و شعف حقیقی انجام شوند تا اینکه صرفا کاری از سر انجام وظیفه باشند. همچنین شوخ‌طبعی موجب می‌شود خودتان را بیش از حد جدی نگیرید و با لحظات متضاد و متناقض زندگی با ایمانی مثبت رو‌به‌رو شوید

نگرش مثبت داشتن همیشه کار راحتی نیست به خصوص اگر روز نکبت‌باری را از سر گذرانده باشید. اما هر فرد با تمرین کافی، تمرکز بر نکات مثبت به جای نکات منفی، فکر کردن به اتفاقات مثبت آینده و زندگی‌ای که شادی آن افزون‌تر از غم‌هایش باشد، می‌تواند مثبت‌اندیشی خود را تقویت کند. جالب اینکه دیدن وجهِ روشن زندگی حتی یک ریال هم خرج ندارد

خوشبین بودن و حفظ مثبت‌اندیشی نه تنها ذهنیت شما را برای مهربانی آماده‌تر می‌کند بلکه برای اطرافیان شما نیز لذت‌بخش است. اگر بیشتر زمان‌تان را به شکایت کردن بگذرانید آوردن شادمانی به جمع اطرافیان‌تان کار سخت‌تری می‌شود

6) دوستانه رفتار کنید

آدم‌های مهربان گرایش به رفتارهای دوستانه دارند. دوستانه رفتار کردن به معنی این نیست که آنها اجتماعی‌ترین آدم‌های جمع هستند، بلکه سعی می‌کنند آدم‌های جدید را بشناسند و به آنها احساس راحتی بدهند. اگر آدم جدیدی در محل تحصیل یا کارتان می‌بینید می‌توانید سر صحبت را باز کنید، برایش از رویه‌های موجود آنجا بگویید و حتی به دورهمی‌های اجتماعی دعوتش کنید. حتی اگر آدم چندان اجتماعی‌ای نیستید تنها یک لبخند و برقراری ارتباطی کوتاه بسیار کمک می‌کند که دوستانه‌تر به نظر برسید. این مهربانی شما پنهان نخواهد ماند

آدم‌هایی که دوستانه رفتار می‌کنند مهربانند زیرا از دیگران انتظار بهترین‌ها را دارند. آنها با آدم‌های جدید و دوستان‌شان به طریقی مشابه صحبت می‌کنند، به شیوه‌ای دوست‌داشتنی و اطمینان‌بخش که موجب می‌شود دیگران احساس راحتی کنند.

اگر به طور طبیعی آدم خجالتی‌ای هستید لازم نیست خودتان را به کلی تغییر بدهید. برای مهربان بودن با مردم می‌توانید به آنها توجه کنید، احوال‌شان را بپرسید و نشان بدهید که به آنها علاقه دارید

7) مؤدبانه رفتار کنید

چگونه با رعایت ادب مهربان باشیم

گرچه مؤدب بودن به خودی خود نشانه‌ای از مهربان بودن نیست، ادب خالصانه احترام شما را نسبت به دیگران نشان می‌دهد. ادب راهی مهربانانه برای جلب کردن توجه سایرین و رساندن پیام‌ است. راه‌های ساده برای مؤدبانه رفتار کردن عبارت است :

خواسته‌ها و پاسخ‌هایتان را دوباره جمله‌بندی کنید. برای مثال به جای: «می‌تونم این کار رو بکنم؟» بگویید: «امکانش هست که این کار رو انجام بدم؟» یا به جای: «این درست نیست.» بگویید: «تعجب کردم.» و به جای: «منظوم این نبود.» بگویید: «بذار یه جور دیگه برات توضیح بدم)

رفتاری بسیار مؤدبانه از خود نشان دهید. در را برای مردم باز نگه دارید

رفتارهای خیلی عوامانه از خود نشان ندهید، و با غریبه‌ها خیلی صمیمی نشوید

۸. شکرگزار باشید

برای آدم‌های واقعا مهربان تشکر کردن کار ساده‌ای است. آنها هیچ کاری را وظیفه‌ی دیگران نمی‌دانند و همیشه از آنها تشکر می‌کنند. آنها می‌دانند که چطور باید بگویند «متشکرم» و واقعا این منظور را دارند. آنها از نوشتن و تلفن برای رساندن پیام تشکرشان استفاده می‌کنند. آدم‌های قدردان علاوه بر این وقتی کسی روزشان را می‌سازد از او تشکر می‌کنند به جای اینکه تنها وقتی لب به تشکر باز کنند که کار به خصوصی برای‌شان انجام شده باشد. اگر عادت تشکر کردن از اطرافیان را در خود پرورش دهیم می‌بینیم که مهربان‌تر شده‌ایم

اگر به همه‌ی چیزهای خوبی که دیگران برای‌تان انجام می‌دهند توجه کنید آن وقت برای انجام کارهای خوب برای آنها آماده‌تر می‌شوید. با آگاه شدن از اینکه چطور مهربانی دیگران احساسات شما را تحت تأثیر قرار داده بیشتر برای گسترش عشق در دنیا تمایل پیدا می‌کنید