برای دیدن محتوای سایت روی دکمه دسته بندی کلیک بفرمایید
در پایه چهارم با قافیه و ردیف و بعضی از قالب های شعری آشنا شدیم، در این درس می خواهیم قالب شعری را پیدا کرده و چند نکته ی گفته نشده در پایه چهارم را بیان کنیم در وب سایت مام پلاس ببینید واژه آموزی درس اول فارسی پنجم مخالف یا متضاد نکته دوم : اگر هر مصراع دو قافیه کنار هم داشته باشد به آن ذوقافیتین می گویند . مثال : جوانی سر از رأی ما در بتافت دل دردمندش به آذر بتافت. در مصراع اول بتافت به معنی سرپیچی کردن و در مصراع دوم به معنای سوزاند است که هر دو کلمه قافیه هستند در بیت اول شعر ستایش قافیه: پیدا و توانا می باشد . لحن این شعر ، لحن ستایش میباشد و در این لحن معمولا در حال راز و نیاز با خداوند تواضع و فروتنی به کارمی رود . با تعدادی از آرایه های ادبی از جمله ) تشبيه ، كنایه ، ضرب المثل و ... ) قبلا آشنا شدید در لغت به معنی به گوشه ی چشم اشاره کردن است اما در اصطلاح آرایه ادبی وقتی که شاعر یا نویسنده در شعر یا متن خود به حدیث ، آیه ، واقعه تاریخی ( اشاره داشته باشد آرایه ی تلمیح به کاررفته است . مثال: مادر موسی چو موسی را به نیل در فکند از گفته رب جلیل در لغت به معنی کسی را به گمان افکندن است ولی در ادبیات یک نوع هنری است که شاعر لغتی را که دو معنی مختلف دارد در سخن خود طوری به کار ببرد که شخص خواننده در اولین نگاه تردید کند اما با کمی دقت به مفهوم مورد نظر گوینده پی ببرد مثال : ای همه هستی ز تو پیدا شده خاک ضعیف از تو توانا شده با توجه به مفهوم شعر مفهوم خاک ضعیف یعنی انسان آفریده شده از خاک . به بیت اول هر شعر ، مطلع گویند . به بیت آخر هر شعر ، مقطع گویند . به نام شعری شاعر که معمولا در بیت آخرهم آورده می شود ، تخلص گویند . شاعران و نویسندگان فارسی زبان ابتدای کتابهای خود را با ستایش و حمد خداوند آغازمی کردند که به این عمل تحمیدیه گفته می شود . برای شمارش جمله های یک شعر یا متن باید به روش زیر عمل کنید * فعل های موجود + فعلهای حذف شده + شبه جمله ۱) فعل های موجود منظور همان فعل است که در جمله یا شعر آشکار است و ما آن را می بینیم ، برای فعل های موجود در یک بیت شعر اجزای جمله را درست و به ترتیب در جای خود می چینیم تا فعل مشخص شود مثال : گه تدبیر عاقل باش و بینا. 👇🏻 ره امروز را مسپار فردا گه تدبیر عاقل و بینا باش(فعل موجود(باش) ره امروز را مسپار فردا فعل موجود و راه امروز را به فردا مسپار(فعل موجود مسپار) ۱حذف به قرینه لفظی : فعل یک بار در جمله می آید و بار دوم تکرار نمی شود . مثال : گه تدبیر عاقل باش و بینا ( باش )نکته اول : هرگاه دو کلمه در آخر دو مصراع هر بیت :
۱) تلفظ یکسان داشته باشند.
(۲) معنای یکسان داشته باشند ، ردیف می گویند .
در این درس با دو آرایه دیگر آشنا می شوید .
۱) آرایه تلمیح :
(۲) آرایه ایهام :
*** آشنایی با پاره ای از اصطلاحات شعری
۱) مطلع:
۲)مقطع :
۳) تخلص :
۴) تحمیدیه :
*** شمارش جمله .
☆☆☆ فعلهای حذف شده منظور فعلهایی است که در جمله نمی بینیم اما به نحوی خودشان را نشان می دهند.
حذف فعل دو نوع است :
۱) حذف به قرینه لفظی
۲)حذف به قرینه معنوی